ਕੋਵਿਡ-19 ਮਹਾਂਮਾਰੀ: ਅਵੇਸਲੇ ਨਾ ਹੋਵੋ ਵਾਇਰਸ ਅਜੇ ਵੀ ਸਰਗਰਮ ਹੈ !

-ਪੂਨਮ ਅਗਰਵਾਲ, ਨੇਹਾ ਬੱਬਰ, ਸੁਖਪ੍ਰੀਤ ਕੌਰ

ਇਸ ਸਮੇਂ ਸੰਸਾਰ ਲਗਭਗ ਇੱਕ ਤਬਾਹਕੁੰਨ ਸਥਿਤੀ ਵਿੱਚੋਂ ਗੁਜ਼ਰ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਇਸ ਕੋਵਿਡ-19 ਮਹਾਂਮਾਰੀ ਨੇ ਲਗਭਗ ਇੱਕ ਸਾਲ ਤੋਂ ਵਿਸ਼ਵ ਭਰ ਵਿੱਚ ਸਿਹਤ ਸੰਕਟ ਪੈਦਾ ਕੀਤਾ ਹੈ। ਭਾਰੀ ਆਰਥਿਕ ਘਾਟੇ ਕਾਰਨ ਗਤੀਸ਼ੀਲਤਾ ਅਤੇ ਹੋਰ ਸਮਾਜਿਕ ਅਤੇ ਸਰਕਾਰੀ ਕੰਮ ਆਮ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਮੁੜ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋ ਗਏ ਹਨ, ਪਰ ਵਾਇਰਸ ਅਜੇ ਵੀ ਸਰਗਰਮ ਹੈ। ਇਸ ਕਰਕੇ, ਵਾਇਰਸ ਨਾਲ ਬਿਮਾਰ ਨਾ ਹੋਣ ਲਈ, ਇਹ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਹੈ ਕਿ ਪ੍ਰਤੀਰੋਧਤਾ ਨੂੰ ਵਧਾਉਣ ਵਾਲੀ ਖੁਰਾਕ ਸਾਡੀਆਂ ਬਕਾਇਦਾ ਭੋਜਨ ਆਦਤਾਂ ਦਾ ਹਿੱਸਾ ਹੋਣੀਆਂ ਚਾਹੀਦੀਆਂ ਹਨ। ਇਸ ਲਈ, ਕੁਝ ਜੜੀ-ਬੂਟੀਆਂ ਦੀ ਖਪਤ ਵਿੱਚ ਵਾਧਾ ਕਰਨਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। ਮੌਜੂਦਾ ਸਾਹਿਤ ਤੋਂ ਇੱਕ ਬਹੁਤ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਗੱਲ ਸਮਝ ਆਉਂਦੀ ਹੈ ਕਿ ਇਹਨਾਂ ਦਵਾਈਆਂ ਅਤੇ ਪੌਦਿਆਂ ਦੀ ਰੋਜ਼ਾਨਾ ਵਰਤੋਂ ਦੇ ਸਿਹਤ
ਲਾਭ ਬਹੁਤ ਜ਼ਿਆਦਾ ਹੁੰਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਇਹ ਸਾਡੀ ਪ੍ਰਤੀਰੋਧਤਾ ਨੂੰ ਮਜ਼ਬੂਤ ਰੱਖਣ ਵਿੱਚ ਲਾਭਦਾਇਕ ਹੋ ਸਕਦੇ ਹਨ।

ਪੰਜਾਬ ਐਗਰੀਕਲਚਰਲ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ, ਲੁਧਿਆਣਾ ਵਿਖੇ ਉਪਲਬਧ ਕੁਝ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਪੌਦੇ ਜਿਵੇ ਕੋਇਲਸ ਐਮਬੋਨਿਕਸ (ਅਜਵਾਇਨ ਪੱਟਾ), ਕਰਕਿਊਮਾ ਲਾਂਗਾ (ਹਲਦੀ), ਸਿੰਬੋਪੋਗਨ ਮਾਰਟੀਨੀ (ਨਿੰਬੂ ਘਾਹ), ਗਲਾਈਸਿਰੀਜ਼ਾ ਗਲਾਬਰਾ (ਮੁਲਥੀ), ਮੈਂਥਾ , ਟੀਨੋਸਪੋਰਾ ਕੋਰਡੀਫੋਲੀਆ (ਗਿਲੋਏ), ਵਿਟਾਨੀਆ ਸੋਮਨੀਫਰਾ (ਅਸ਼ਵਗੰਧਾ), ਮਰੇ ਕੋਇਨੀਜੀ (ਕੜੀ ਪਤਾ), ਸਿੰਬੋਪੋਗਨ ਵਿੰਟਰੀਅਨਸ (ਸਿਟਰੋਨੇਲਾ), ਐਲੋਵੇਰਾ (ਐਲੋਵੇਰਾ), ਸੌਨਫ ਉਪਲਬਧ ਹਨ । ਇਹਨਾਂ ਪੌਦਿਆਂ ਵਿੱਚ ਐਂਟੀਵਾਇਰਲ ਗੁਣ ਹੁੰਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਇਹ ਪ੍ਰਤੀਰੋਧਤਾ ਨੂੰ ਮਜ਼ਬੂਤ ਰੱਖਣ ਵਿੱਚ ਵੀ ਮਦਦ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਪੰਜਾਬ ਐਗਰੀਕਲਚਰਲ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਵਿਖੇ ਕੁਝ ਐਂਟੀਆਕਸੀਡੈਂਟ ਅਤੇ ਪੋਸ਼ਿਟਿਕ ਫਲ ਅਤੇ ਪੌਦਿਆਂ ਦੀ ਪ੍ਰੋਸੈਸਿੰਗ ਸਮਰੱਥਾ ਬਾਰੇ ਬਹੁਤ ਸਾਰੀ ਖੋਜ ਕੀਤੀ ਗਈ ਹੈ (ਪੰਜਾਬ ਜਾਮਨੀ ਬੀਜ ਵਾਲੇ ਅੰਗੂਰਾਂ ਦੀ ਕਿਸਮ ਜੋ ਕਿ ਰੈਸਵਰਾਟਰੋਲ, ਇੱਕ ਐਂਟੀਆਕਸੀਡੈਂਟ ਹੈ); (ਕਾਲੀ ਗਾਜਰ ਜਿਸਨੂੰ ਕਾਲੀ ਸੁੰਦਰਤਾ ਵੀ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਜੋ ਐਂਥੋਸਾਈਨਿਨਾਂ ਨਾਲ ਭਰਪੂਰ ਹੈ); ਅਨਾਜ (ਜ਼ਿੰਕ ਅਤੇ ਪ੍ਰੋਟੀਨ ਭਰਪੂਰ ਕਣਕ ਦੀ ਕਿਸਮ) ਅਤੇ ਹੌਰ ਜੜੀਆਂ-ਬੂਟੀਆਂ/ ਦਵਾਈਆਂ)।

ਹੋਰ ਆਮ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਉਪਲਬਧ ਪੌਦੇ ਜਿਵੇ ਅਦਰਕ , ਬੇਸਿਲ ਪੱਤੇ (ਤੁਲਸੀ), ਕਣਕ ਘਾਹ, ਖਾੜੀ ਦੇ ਪੱਤੇ (ਤੇਜਪੱਟਾ), ਲੌਂਗ (ਲੌਂਗ), ਕਾਲੀ ਮਿਰਚ, ਦਾਲਚੀਨੀ ਦਾ ਛਿਲਕਾ ਅਤੇ ਇਲਾਇਚੀ। ਹਰਬਲ ਚਾਹ (ਲੌਂਗ, ਇਲਾਇਚੀ, ਦਾਲਚੀਨੀ ਛਿਲਕਾ, ਸੌਂਫ, ਕਾਲੀ ਮਿਰਚ ਦੇ ਬੀਜ, ਬੇਸਿਲ ਦੇ ਪੱਤੇ, ਪੁਦੀਨੇ ਦੇ ਪੱਤੇ) ਅਤੇ ਹਰਬਲ ਪੌਦਿਆਂ (ਨਿੰਬੂ ਘਾਹ) ਨੂੰ ਮਿਲਾ ਕੇ ਤਿਆਰ ਕੀਤੀ ਜਾ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਦੇ ਨਾਲ ਹੀ ਦੁੱਧ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਚੁਟਕੀ ਹਲਦੀ ਵੀ ਐਂਟੀਸੈਪਟਿਕ ਗੁਣਾਂ ਕਰਕੇ ਬਹੁਤ ਫਾਇਦੇਮੰਦ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਕਣਕ ਘਾਹ ਅਤੇ ਐਲੋਵੇਰਾ ਦੀਆਂ ਸਮੂਦੀ ਤਿਆਰ ਕੀਤੀ ਜਾ ਸਕਦੀ ਹੈ, ਸਮੂਦੀ ਦਾ ਅਨੰਦ ਨਾ ਕੇਵਲ ਬਾਲਗਾਂ ਦੁਆਰਾ ਲਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਸਗੋਂ ਇਹਨਾਂ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਪੌਦਿਆਂ ਤੋਂ ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਵੀ ਲਾਭ ਮਿਲ ਸਕਦਾ ਹੈ

ਰੋਜ਼ਾਨਾ ਦੀ ਹਰੀ ਚਾਹ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਵੀ ਲਾਭਦਾਇਕ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਕਿਉਂਕਿ ਇਸ ਵਿੱਚ ਫੀਨੋਲ ਯਾਨੀ ਬਾਇਓਫਲਾਵੋਇਓਡ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। (ਐਂਟੀਆਕਸੀਡੈਂਟ) ਕਾਫੀ ਮਾਤਰਾ ਵਿੱਚ ਹੁੰਦੇ ਹਨ ਜੋ ਸਮੁੱਚੇ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਪ੍ਰਤੀਰੋਧਤਾ ਨੂੰ ਮਜ਼ਬੂਤ ਬਣਾਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਨੂੰ ਅੱਗੇ ਨਿੰਬੂ ਦੇ ਰਸ (ਕੁਝ ਬੂੰਦਾਂ) ਨਾਲ ਭਰਪੂਰ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ ਜੋ ਕਿ ਇੱਕ ਵਾਰ ਫੇਰ ਵਿਟਾਮਿਨ ਸੀ (ਇੱਕ ਮਜ਼ਬੂਤ ਐਂਟੀਆਕਸੀਡੈਂਟ) ਦਾ ਸਰੋਤ ਹੈ।

ਉੱਪਰ ਦਿੱਤੀਆਂ ਜੜੀਆਂ- ਬੂਟੀਆਂ ਅਤੇ ਮਸਾਲਿਆਂ ਤੋ ਇਲਾਵਾ , ਫਲ਼ ਅਤੇ ਸਬਜ਼ੀਆਂ ਅਤੇ ਕੁਝ ਹੱਦ ਤੱਕ ਡੇਅਰੀ ਉਤਪਾਦ ਵੀ ਫਾਇਦੇ ਮੰਦ ਹਨ । ਸਥਾਨਕ ਬਾਜ਼ਾਰ ਵਿੱਚ ਉਪਲਬਧ ਆਮ ਗੂੜ੍ਹੇ ਰੰਗ ਦੇ/ ਰੰਗਦੇ ਫਲ ਹਨ- ਕਾਲੇ ਅੰਗੂਰ, ਚੁਕੰਦਰ , ਜਾਮੁਨ, ਅਨਾਰ, ਕਾਲੀ ਗਾਜਰ ਸਾਰੇ ਐਂਥੋਸਾਈਨਿਨ (ਐਂਟੀਆਕਸੀਡੈਂਟ) ਨਾਲ ਭਰਪੂਰ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਪੰਜਾਬ ਖੇਤੀਬਾੜੀ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ, ਲੁਧਿਆਣਾ ਦੇ ਖੁਰਾਕ ਵਿਗਿਆਨ ਅਤੇ ਤਕਨਾਲੋਜੀ ਵਿਭਾਗ ਵਿੱਚ ਉਪਰੋਕਤ ਫਲਾਂ, ਸਬਜ਼ੀਆਂ ਅਤੇ ਜੜੀਆਂ-ਬੂਟੀਆਂ (ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਪਿਆਜ਼ ਅਤੇ ਲਸਣ ਦਾ ਪੇਸਟ, ਹਰਬਲ ਡਰਿੰਕ, ਅੰਗੂਰ ਅਤੇ ਕਾਲੀ ਗਾਜਰ ਦੇ ਜੂਸ) ਤੋਂ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਮੁੱਲ ਵਾਲੇ ਉਤਪਾਦਾਂ ਬਾਰੇ ਤਕਨੀਕਾਂ ਵਿਕਸਤ ਕੀਤੀਆਂ ਗਈਆਂ ਹਨ।

ਇਸ ਦੇ ਨਾਲ ਹੀ ਰੋਜ਼ਾਨਾ ਪੁੰਗਰੀ ਦਾਲਾ ਨੂੰ ਖੁਰਾਕ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਕਰਨ ਨਾਲ ਲਾਭਦਾਇਕ ਪ੍ਰਭਾਵ ਪੈ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਕੱਚੇ ਲਸਣ ਅਤੇ ਪਿਆਜ਼ (ਕੱਟੇ ਹੋਏ) ਦੀ ਰੋਜ਼ਾਨਾ ਵਰਤੋ ਵੀ ਲਾਭਦਾਇਕ ਹੈ । ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਇਸਨੂੰ ਕੱਚਾ ਖਾਣ ਵਿੱਚ ਮੁਸ਼ਕਿਲ ਆਉਂਦੀ ਹੈ, ਉਹ ਪੁਦੀਨੇ ਦੀ ਚਟਨੀ ਵਿੱਚ ਲਸਣ ਅਤੇ ਪਿਆਜ਼ ਨੂੰ ਸ਼ਾਮਲ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਸੁੱਕੇ ਮੇਵੇ (ਬਦਾਮ, ਅਖਰੋਟ, ਪਿਸਤਾ ਅਤੇ ਬੀਜ (ਸੂਰਜਮੁਖੀ, ਚੀਆ ਬੀਜ, ਕੱਦੂ ਦੇ ਬੀਜ) ਸਿਹਤ ਲਈ ਲਾਭਦਾਇਕ ਹੈ । ਦਹੀਂ ਵਰਗੇ ਡੇਅਰੀ ਉਤਪਾਦਾਂ ਵਿੱਚ ਪੈਪਟਾਈਡ, ਕੈਲਸ਼ੀਅਮ ਅਤੇ ਪ੍ਰੋਬਾਇਓਟਿਕਸ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਰੋਜ਼ਾਨਾ ਕਸਰਤ, ਉਸਾਰੂ ਰਵੱਈਆ ਅਤੇ ਮਾਸਕ ਪਹਿਨਣ, ਹੱਥਾਂ ਦੇ ਕੀਟਾਣੂੰ-ਮੁਕਤ ਕਰਨ ਅਤੇ ਸਮਾਜਕ ਦੂਰੀ ਬਣਾਈ ਰੱਖਣ, ਕੋਰੋਨਾ ਵਾਇਰਸ ਦੇ ਖਿਲਾਫ ਸੁਰੱਖਿਆ ਵਿੱਚ ਵਾਧਾ ਕਰੇਗਾ।

(ਸਹਿਯੋਗੀ ਲੇਖਕ- ਭੋਜਨ ਵਿਗਿਆਨ ਅਤੇ ਤਕਨਾਲੋਜੀ ਵਿਭਾਗ, ਪੰਜਾਬ ਖੇਤੀਬਾੜੀ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ, ਲੁਧਿਆਣਾ)