ਨਿਊਜ਼ ਡੈਸਕ: ਪਰਿਵਾਰ ਅਤੇ ਜਾਇਦਾਦ ਦੇ ਮਾਮਲੇ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਸਦੀਆਂ ਤੋਂ ਬਹੁਤ ਮਹੱਤਵ ਰੱਖਦੇ ਹਨ। ਸਮਾਜਿਕ ਅਤੇ ਕਨੂੰਨੀ ਦ੍ਰਿਸ਼ਟੀਕੋਣ ਤੋਂ, ਜਾਇਦਾਦ ਦੇ ਅਧਿਕਾਰਾਂ ਨੇ ਪਰਿਵਾਰਕ ਰਿਸ਼ਤਿਆਂ ਨੂੰ ਮਜ਼ਬੂਤ ਕਰਨ ਜਾਂ ਕਦੇ-ਕਦਾਈਂ ਦਰਾਰ ਪੈਦਾ ਕਰਨ ਦਾ ਕੰਮ ਕੀਤਾ ਹੈ। ਸਮੇਂ ਦੇ ਨਾਲ ਪ੍ਰਾਪਰਟੀ ਕਾਨੂੰਨਾਂ ਵਿੱਚ ਬਦਲਾਅ ਹੁੰਦੇ ਰਹੇ ਹਨ ਅਤੇ 2024 ਵਿੱਚ ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਜਾਇਦਾਦ ਨਾਲ ਸਬੰਧਿਤ ਅਧਿਕਾਰਾਂ ਨੂੰ ਲੈ ਕੇ ਕੁਝ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਅਤੇ ਵੱਡੇ ਬਦਲਾਅ ਕੀਤੇ ਹਨ। ਖਾਸ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਧੀਆਂ ਦੇ ਅਧਿਕਾਰਾਂ ਅਤੇ ਮਾਪਿਆਂ ਦੀ ਜਾਇਦਾਦ ‘ਤੇ ਬੱਚਿਆਂ ਦੇ ਦਾਅਵੇ ਨੂੰ ਲੈ ਕੇ ਨਵੇਂ ਨਿਯਮ ਲਾਗੂ ਕੀਤੇ ਗਏ ਹਨ।
ਇਹ ਨਵੇਂ ਨਿਯਮ ਨਾ ਸਿਰਫ ਸਮਾਜ ਵਿੱਚ ਜਾਇਦਾਦ ਨਾਲ ਸਬੰਧਿਤ ਕਾਨੂੰਨਾਂ ਨੂੰ ਸੁਧਾਰਨ ਵਿੱਚ ਮਦਦ ਕਰਨਗੇ ਸਗੋਂ ਪਰਿਵਾਰ ਦੇ ਮੈਂਬਰਾਂ ਦਰਮਿਆਨ ਬਿਹਤਰ ਸਬੰਧਾਂ ਅਤੇ ਆਪਸੀ ਸਮਝ ਨੂੰ ਵੀ ਉਤਸ਼ਾਹਿਤ ਕਰਨਗੇ। ਆਓ ਇਹਨਾਂ ਨਿਯਮਾਂ ਨੂੰ ਵਿਸਥਾਰ ਵਿੱਚ ਸਮਝੀਏ।
ਨਵੇਂ ਜਾਇਦਾਦ ਕਾਨੂੰਨਾਂ ਦਾ ਮੁੱਖ ਉਦੇਸ਼ ਮਾਪਿਆਂ ਦੇ ਅਧਿਕਾਰਾਂ ਦੀ ਰੱਖਿਆ ਕਰਨਾ ਅਤੇ ਪੁੱਤਰ ਅਤੇ ਧੀ ਵਿਚਕਾਰ ਬਰਾਬਰੀ ਲਿਆਉਣਾ ਹੈ। ਇਹ ਕਾਨੂੰਨ ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਜਾਇਦਾਦ ‘ਤੇ ਅਣਅਧਿਕਾਰਤ ਦਾਅਵੇ ਕਰਨ ਤੋਂ ਰੋਕਣ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਪੁਸ਼ਤੈਨੀ ਜਾਇਦਾਦ ‘ਚ ਧੀਆਂ ਨੂੰ ਬਰਾਬਰ ਦਾ ਅਧਿਕਾਰ ਦੇਣ ‘ਤੇ ਕੇਂਦਰਿਤ ਹੈ। ਹੁਣ ਤੱਕ ਸਮਾਜ ਵਿੱਚ ਇਹ ਧਾਰਨਾ ਸੀ ਕਿ ਵਿਆਹ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਪੁਸ਼ਤੈਨੀ ਜਾਇਦਾਦ ਵਿੱਚ ਧੀਆਂ ਨੂੰ ਹੱਕ ਨਹੀਂ ਮਿਲਦਾ ਪਰ ਨਵੇਂ ਨਿਯਮ ਇਨ੍ਹਾਂ ਪੁਰਾਣੀਆਂ ਧਾਰਨਾਵਾਂ ਨੂੰ ਤੋੜ ਕੇ ਧੀਆਂ ਨੂੰ ਬਰਾਬਰ ਦਾ ਹੱਕ ਦਿੰਦੇ ਹਨ।
ਮਾਪਿਆਂ ਦਾ ਸਵੈ-ਪ੍ਰਾਪਤ ਜਾਇਦਾਦ ‘ਤੇ ਪੂਰਾ ਅਧਿਕਾਰ
2024 ਦੇ ਨਵੇਂ ਨਿਯਮਾਂ ਦੇ ਤਹਿਤ, ਮਾਪਿਆਂ ਦੇ ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਆਪਣੀ ਖੁਦ ਦੀ ਜਾਇਦਾਦ ‘ਤੇ ਕੋਈ ਕਾਨੂੰਨੀ ਅਧਿਕਾਰ ਨਹੀਂ ਹੋਵੇਗਾ। ਇਸ ਦਾ ਮਤਲਬ ਹੈ ਕਿ ਮਾਪੇ ਆਪਣੀ ਕਮਾਈ ਹੋਈ ਜਾਇਦਾਦ ਕਿਸੇ ਵੀ ਵਿਅਕਤੀ ਨੂੰ ਦੇ ਸਕਦੇ ਹਨ, ਚਾਹੇ ਉਹ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਬੱਚਾ ਹੋਵੇ ਜਾਂ ਨਾ। ਇਸ ਸੰਪਤੀ ‘ਤੇ ਬੱਚਿਆਂ ਦਾ ਕੋਈ ਕੁਦਰਤੀ ਦਾਅਵਾ ਨਹੀਂ ਹੋਵੇਗਾ। ਮਾਪੇ ਆਪਣੀ ਜਾਇਦਾਦ ਕਿਸੇ ਹੋਰ ਵਿਅਕਤੀ, ਸੰਸਥਾ ਜਾਂ ਸਗੰਠਨ ਨੂੰ ਦਾਨ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹਨ।
ਜੇਕਰ ਮਾਤਾ-ਪਿਤਾ ਵਸੀਅਤ ਬਣਾਏ ਬਿਨਾਂ ਮਰ ਜਾਂਦੇ ਹਨ ਤਾਂ ਹੀ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਜਾਇਦਾਦ ਦਾ ਹੱਕ ਮਿਲੇਗਾ। ਇਹ ਨਿਯਮ ਮਾਪਿਆਂ ਨੂੰ ਆਪਣੀ ਜਾਇਦਾਦ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਤਰੀਕੇ ਨਾਲ ਵਰਤਣ ਅਤੇ ਕਿਸੇ ਦਬਾਅ ਜਾਂ ਸਮਾਜਿਕ ਉਮੀਦਾਂ ਤੋਂ ਮੁਕਤ ਆਪਣੀ ਜਾਇਦਾਦ ਦਾ ਫੈਸਲਾ ਕਰਨ ਦੀ ਆਜ਼ਾਦੀ ਦਿੰਦਾ ਹੈ।
ਪੁਰਾਣੀ ਧਾਰਨਾ ਸੀ ਕਿ ਬੇਟੀ ਦੇ ਵਿਆਹ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਉਸ ਦੀ ਜੱਦੀ ਜਾਇਦਾਦ ‘ਤੇ ਉਸ ਦਾ ਹੱਕ ਖਤਮ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਪਰ ਨਵੇਂ ਕਾਨੂੰਨ ‘ਚ ਇਸ ਨੂੰ ਬਦਲ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਹੈ। ਹੁਣ ਵਿਆਹ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਵੀ ਧੀ ਨੂੰ ਪਿਤਾ ਦੀ ਜਾਇਦਾਦ ਵਿੱਚ ਹਿੱਸਾ ਮਿਲੇਗਾ। 2024 ਦੇ ਨਵੇਂ ਕਾਨੂੰਨਾਂ ਵਿੱਚ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡੀ ਤਬਦੀਲੀ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਹੁਣ ਧੀਆਂ ਨੂੰ ਪੁੱਤਰਾਂ ਵਾਂਗ ਜੱਦੀ ਜਾਇਦਾਦ ਵਿੱਚ ਬਰਾਬਰ ਦਾ ਹੱਕ ਮਿਲੇਗਾ। ਪਹਿਲਾਂ ਪੁਸ਼ਤੈਨੀ ਜਾਇਦਾਦ ਵਿੱਚ ਧੀਆਂ ਨੂੰ ਸੀਮਤ ਅਧਿਕਾਰ ਹੁੰਦੇ ਸਨ, ਖਾਸ ਕਰਕੇ ਵਿਆਹ ਤੋਂ ਬਾਅਦ। ਪਰ ਹੁਣ ਵਿਆਹ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਵੀ ਧੀਆਂ ਨੂੰ ਬਰਾਬਰ ਦਾ ਹੱਕ ਮਿਲੇਗਾ।
ਪੁਸ਼ਤੈਨੀ ਜਾਇਦਾਦ ਵਿੱਚ ਧੀਆਂ ਨੂੰ ਬਰਾਬਰ ਦਾ ਹੱਕ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਹੈ। ਹੁਣ ਧੀਆਂ ਭਾਵੇਂ ਅਣਵਿਆਹੀਆਂ ਹੋਣ ਜਾਂ ਵਿਆਹੀਆਂ, ਪੁੱਤਰਾਂ ਵਾਂਗ ਪਿਤਾ ਦੀ ਜਾਇਦਾਦ ਵਿੱਚ ਬਰਾਬਰ ਦੀਆਂ ਹਿੱਸੇਦਾਰ ਮੰਨੀਆਂ ਜਾਣਗੀਆਂ। ਉਸਨੂੰ ਉਸਦੀ ਜਾਇਦਾਦ ਤੋਂ ਵਾਂਝਾ ਨਹੀਂ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕਦਾ, ਭਾਵੇਂ ਉਹ ਵਿਆਹੀਆਂ ਹੋਣ।
2024 ਵਿੱਚ ਜਾਇਦਾਦ ਕਾਨੂੰਨਾਂ ਵਿੱਚ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਤਬਦੀਲੀਆਂ ਕੀਤੀਆਂ ਗਈਆਂ ਹਨ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਧੀਆਂ ਨੂੰ ਪੁੱਤਰਾਂ ਦੇ ਬਰਾਬਰ ਜੱਦੀ ਜਾਇਦਾਦ ਦਾ ਅਧਿਕਾਰ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਹੈ। ਧੀ ਆਪਣੇ ਪਿਤਾ ਦੀ ਜਾਇਦਾਦ ਵਿੱਚ ਹਿੱਸੇ ਦੀ ਮੰਗ ਕਰ ਸਕਦੀ ਹੈ, ਭਾਵੇਂ ਉਸਦਾ ਭਰਾ ਇਸਦਾ ਵਿਰੋਧ ਕਰੇ। ਜੇਕਰ ਪਿਤਾ ਨੇ ਆਪਣੇ ਜੀਵਨ ਕਾਲ ਦੌਰਾਨ ਜਾਇਦਾਦ ਦੀ ਵੰਡ ਕੀਤੀ ਹੈ ਤਾਂ ਧੀ ਉਸ ਫੈਸਲੇ ਨੂੰ ਚੁਣੌਤੀ ਦੇ ਸਕਦੀ ਹੈ।
ਨਵੇਂ ਕਾਨੂੰਨ ਵਿੱਚ ਵਸੀਅਤ ਦੀ ਮਹੱਤਤਾ ਨੂੰ ਵੀ ਵਧਾ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਹੈ। ਜੇਕਰ ਮਾਤਾ-ਪਿਤਾ ਨੇ ਆਪਣੀ ਜਾਇਦਾਦ ਬਾਰੇ ਵਸੀਅਤ ਕੀਤੀ ਹੈ, ਤਾਂ ਵਸੀਅਤ ਨੂੰ ਸਰਵਉੱਚ ਮੰਨਿਆ ਜਾਵੇਗਾ। ਜੇਕਰ ਮਾਪਿਆਂ ਨੇ ਆਪਣੀ ਜਾਇਦਾਦ ਲਈ ਵਸੀਅਤ ਕੀਤੀ ਹੈ, ਤਾਂ ਬੱਚਿਆਂ ਦਾ ਵਸੀਅਤ ਵਿਰੁੱਧ ਕੋਈ ਕਾਨੂੰਨੀ ਦਾਅਵਾ ਨਹੀਂ ਹੋਵੇਗਾ। ਮਾਤਾ-ਪਿਤਾ ਨੇ ਵਸੀਅਤ ਵਿਚ ਜੋ ਵੀ ਫੈਸਲਾ ਕੀਤਾ ਹੈ, ਉਸ ਦੀ ਪਾਲਣਾ ਕਰਨੀ ਲਾਜ਼ਮੀ ਹੋਵੇਗੀ।
ਮਾਪਿਆਂ ਦੀ ਸਵੈ-ਪ੍ਰਾਪਤ ਜਾਇਦਾਦ ‘ਤੇ ਬੱਚਿਆਂ ਦਾ ਦਾਅਵਾ ਖ਼ਤਮ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਹੈ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ, ਨਵੇਂ ਨਿਯਮ ਉਨ੍ਹਾਂ ਬੱਚਿਆਂ ਦੇ ਜਾਇਦਾਦ ਦੇ ਅਧਿਕਾਰਾਂ ਨੂੰ ਸੀਮਤ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹਨ ਜੋ ਆਪਣੇ ਮਾਪਿਆਂ ਦੀ ਸਹੀ ਦੇਖਭਾਲ ਨਹੀਂ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਮਾਪੇ ਆਪਣੀ ਵਸੀਅਤ ਵਿੱਚ ਅਜਿਹੇ ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਜਾਇਦਾਦ ਦੇ ਸਕਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਅਦਾਲਤ ਅਜਿਹੇ ਮਾਮਲਿਆਂ ਵਿੱਚ ਬੱਚਿਆਂ ਦੇ ਜਾਇਦਾਦ ਦੇ ਅਧਿਕਾਰਾਂ ਨੂੰ ਵੀ ਸੀਮਤ ਕਰ ਸਕਦੀ ਹੈ।
ਕੁਝ ਸਥਿਤੀਆਂ ਵਿੱਚ, ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਮਾਪਿਆਂ ਦੀ ਜਾਇਦਾਦ ਵਿੱਚ ਅਧਿਕਾਰ ਨਹੀਂ ਮਿਲਣਗੇ। ਜੇਕਰ ਮਾਤਾ-ਪਿਤਾ ਨੇ ਜਾਇਦਾਦ ਕਿਸੇ ਹੋਰ ਵਿਅਕਤੀ ਜਾਂ ਸੰਸਥਾ ਨੂੰ ਦਾਨ ਕੀਤੀ ਹੈ, ਤਾਂ ਉਸ ਜਾਇਦਾਦ ‘ਤੇ ਬੱਚਿਆਂ ਦਾ ਕੋਈ ਹੱਕ ਨਹੀਂ ਹੋਵੇਗਾ। ਜੇਕਰ ਮਾਪਿਆਂ ਨੇ ਵਸੀਅਤ ਤਿਆਰ ਕੀਤੀ ਹੈ, ਤਾਂ ਬੱਚੇ ਉਸ ਵਸੀਅਤ ਨੂੰ ਚੁਣੌਤੀ ਨਹੀਂ ਦੇ ਸਕਣਗੇ।
ਨੋਟ: ਪੰਜਾਬੀ ਦੀਆਂ ਖ਼ਬਰਾਂ ਪੜ੍ਹਨ ਲਈ ਤੁਸੀਂ ਸਾਡੀ ਐਪ ਨੂੰ ਡਾਊਨਲੋਡ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹੋ। ਜੇ ਤੁਸੀਂ ਵੀਡੀਓ ਵੇਖਣਾ ਚਾਹੁੰਦੇ ਹੋ ਤਾਂ Global Punjab TV ਦੇ YouTube ਚੈਨਲ ਨੂੰ Subscribe ਕਰੋ। ਤੁਸੀਂ ਸਾਨੂੰ ਫੇਸਬੁੱਕ, ਟਵਿੱਟਰ ‘ਤੇ ਵੀ Follow ਕਰ ਸਕਦੇ ਹੋ। ਸਾਡੀ ਵੈੱਬਸਾਈਟ https://globalpunjabtv.com/ ‘ਤੇ ਜਾ ਕੇ ਵੀ ਹੋਰ ਖ਼ਬਰਾਂ ਨੂੰ ਪੜ੍ਹ ਸਕਦੇ ਹੋ।
