CM ਸੁੱਖੂ ਨੇ 58,444 ਕਰੋੜ ਰੁਪਏ ਦਾ ਬਜਟ ਕੀਤਾ ਪੇਸ਼

ਸ਼ਿਮਲਾ : ਹਿਮਾਚਲ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਦੇ ਮੁੱਖ ਮੰਤਰੀ ਸੁਖਵਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਸੁੱਖੂ ਨੇ ਵਿਧਾਨ ਸਭਾ ‘ਚ ਵਿੱਤੀ ਸਾਲ 2024-25 ਦਾ ਬਜਟ ਪੇਸ਼ ਕੀਤਾ। ਬਜਟ ਵਿੱਚ ਕੋਈ ਨਵਾਂ ਟੈਕਸ ਨਹੀਂ ਲਗਾਇਆ ਗਿਆ ਹੈ। ਵਿੱਤ ਮੰਤਰੀ ਵਜੋਂ ਆਪਣੇ ਕਾਰਜਕਾਲ ਦੇ ਦੂਜੇ ਬਜਟ ਵਿੱਚ ਮੁੱਖ ਮੰਤਰੀ ਸੁੱਖੂ ਨੇ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਵਰਗਾਂ ਨੂੰ ਖੁਸ਼ ਕਰਨ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕੀਤੀ ਹੈ। ਮੁੱਖ ਮੰਤਰੀ ਨੇ ਆਉਣ ਵਾਲੇ ਵਿੱਤੀ ਸਾਲ ਲਈ 58 ਹਜ਼ਾਰ 444 ਕਰੋੜ ਰੁਪਏ ਦਾ ਬਜਟ ਪੇਸ਼ ਕੀਤਾ ਹੈ। ਇਹ ਪਿਛਲੇ ਸਾਲ ਦੇ ਬਜਟ ਨਾਲੋਂ ਪੰਜ ਹਜ਼ਾਰ ਕਰੋੜ ਵੱਧ ਹੈ।

ਸਾਲ 2024-25 ਵਿੱਚ ਮਾਲੀਆ ਪ੍ਰਾਪਤੀਆਂ 42,153 ਕਰੋੜ ਰੁਪਏ ਹੋਣ ਦਾ ਅਨੁਮਾਨ ਹੈ ਅਤੇ ਕੁੱਲ ਮਾਲੀ ਖਰਚੇ 46,667 ਕਰੋੜ ਰੁਪਏ ਹੋਣ ਦਾ ਅਨੁਮਾਨ ਹੈ। ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਕੁੱਲ ਮਾਲੀਆ ਨੁਕਸਾਨ 4,514 ਕਰੋੜ ਰੁਪਏ ਹੋਣ ਦਾ ਅਨੁਮਾਨ ਹੈ। ਵਿੱਤੀ ਘਾਟਾ 10,784 ਕਰੋੜ ਰੁਪਏ ਹੋਣ ਦਾ ਅਨੁਮਾਨ ਹੈ ਜੋ ਕਿ ਸੂਬੇ ਦੇ ਉਤਪਾਦ ਦਾ 4.75 ਫੀਸਦੀ ਹੈ। ਸਾਲ 2024-25 ਦੇ ਬਜਟ ਅਨੁਸਾਰ ਹਰ 100 ਰੁਪਏ ਖਰਚੇ ਵਿੱਚੋਂ 25 ਰੁਪਏ ਤਨਖਾਹ ‘ਤੇ, 17 ਰੁਪਏ ਪੈਨਸ਼ਨ ‘ਤੇ, 11 ਰੁਪਏ ਵਿਆਜ ਦੀ ਅਦਾਇਗੀ ‘ਤੇ, 9 ਰੁਪਏ ਕਰਜ਼ੇ ਦੀ ਮੁੜ ਅਦਾਇਗੀ ‘ਤੇ, 10 ਰੁਪਏ ਖੁਦਮੁਖਤਿਆਰ ਸੰਸਥਾਵਾਂ ਲਈ ਗ੍ਰਾਂਟਾਂ ‘ਤੇ ਹੋਣਗੇ। ਬਾਕੀ 28 ਰੁਪਏ ਪੂੰਜੀ ਕੰਮਾਂ ਸਮੇਤ ਹੋਰ ਕੰਮਾਂ ‘ਤੇ ਖਰਚ ਕੀਤੇ ਜਾਣਗੇ। ਵਿਕਾਸ ਦਰ 7.1 ਹੋਣ ਦਾ ਅਨੁਮਾਨ ਹੈ। ਪ੍ਰਤੀ ਵਿਅਕਤੀ ਆਮਦਨ 2,35,199 ਰੁਪਏ ਹੈ। ਜੀਡੀਪੀ 2,07,430 ਕਰੋੜ ਰੁਪਏ ਹੋਣ ਦਾ ਅਨੁਮਾਨ ਹੈ।

ਵਿਧਾਇਕਾਂ ਦੀਆਂ ਤਰਜੀਹਾਂ ਦੇ ਫੰਡਾਂ ਦੀ ਮੌਜੂਦਾ ਸੀਮਾ 175 ਕਰੋੜ ਰੁਪਏ ਤੋਂ ਵਧਾ ਕੇ 195 ਕਰੋੜ ਰੁਪਏ ਕਰ ਦਿੱਤੀ ਗਈ ਹੈ। ਵਿਧਾਇਕ ਅਖਤਿਆਰੀ ਫੰਡ 13 ਲੱਖ ਰੁਪਏ ਤੋਂ ਵਧਾ ਕੇ 14 ਲੱਖ ਰੁਪਏ ਪ੍ਰਤੀ ਵਿਧਾਨ ਸਭਾ ਹਲਕਾ ਕੀਤਾ ਜਾਵੇਗਾ। ਐਮ.ਐਲ.ਏ ਏਰੀਆ ਡਿਵੈਲਪਮੈਂਟ ਫੰਡ ਤਹਿਤ ਪ੍ਰਤੀ ਵਿਧਾਨ ਸਭਾ ਖੇਤਰ ਦੀ ਰਕਮ ਵਧਾ ਕੇ 2.20 ਕਰੋੜ ਰੁਪਏ ਕਰ ਦਿੱਤੀ ਗਈ ਹੈ। 2024-25 ਵਿੱਚ, 1,000 ਕਰੋੜ ਰੁਪਏ ਉਨ੍ਹਾਂ ਕੰਮਾਂ ‘ਤੇ ਖਰਚ ਕੀਤੇ ਜਾਣਗੇ ਜੋ ਮੁਕੰਮਲ ਹੋਣ ਦੇ ਨੇੜੇ ਹਨ।

ਬਜਟ ਵਿੱਚ ਆਂਗਣਵਾੜੀ ਵਰਕਰਾਂ ਦੇ ਮਾਣ ਭੱਤੇ ਵਿੱਚ ਵਾਧਾ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ। ਆਂਗਣਵਾੜੀ ਵਰਕਰਾਂ ਨੂੰ ਹੁਣ 10,000 ਰੁਪਏ ਪ੍ਰਤੀ ਮਹੀਨਾ, ਮਿੰਨੀ ਆਂਗਣਵਾੜੀ ਵਰਕਰਾਂ ਨੂੰ 7,000 ਰੁਪਏ, ਆਂਗਣਵਾੜੀ ਹੈਲਪਰਾਂ ਨੂੰ 5500 ਰੁਪਏ, ਮਿਡ ਡੇ ਮੀਲ ਵਰਕਰਾਂ ਨੂੰ 4500 ਰੁਪਏ, ਸਿੱਖਿਆ ਵਿਭਾਗ ਦੀਆਂ ਵਾਟਰ ਕੈਰੀਅਰਾਂ ਨੂੰ 5,000 ਰੁਪਏ, ਵਾਟਰ ਗਾਰਡਾਂ ਨੂੰ 5000 ਰੁਪਏ ਮਿਲਣਗੇ। 5,000 ਰੁਪਏ 300 ਰੁਪਏ, ਜਲ ਸ਼ਕਤੀ ਵਿਭਾਗ ਦੇ ਮਲਟੀਪਰਪਜ਼ ਵਰਕਰਾਂ ਨੂੰ 5 ਹਜ਼ਾਰ ਰੁਪਏ, ਪੈਰਾ ਫਿਟਰ ਅਤੇ ਪੰਪ ਆਪਰੇਟਰ ਨੂੰ 6 ਹਜ਼ਾਰ 300 ਰੁਪਏ, ਪੰਚਾਇਤ ਚੌਕੀਦਾਰ ਨੂੰ 8 ਹਜ਼ਾਰ ਰੁਪਏ, ਮਾਲ ਚੌਕੀਦਾਰ ਨੂੰ 5 ਹਜ਼ਾਰ 800 ਰੁਪਏ, ਮਾਲ ਲੰਬੜਦਾਰ ਨੂੰ 5 ਹਜ਼ਾਰ ਰੁਪਏ ਭੱਤਾ ਦਿੱਤਾ ਜਾਵੇਗਾ। ਸ਼ਿਲਾਈ ਅਧਿਆਪਕਾਂ ਨੂੰ 500 ਰੁਪਏ ਮਾਣ ਭੱਤਾ, ਪੰਚਾਇਤ ਵੈਟਰਨਰੀ ਸਹਾਇਕ ਨੂੰ 7 ਹਜ਼ਾਰ 500 ਰੁਪਏ ਮਹੀਨਾ ਦਿੱਤਾ ਜਾਵੇਗਾ।

ਸੂਬਾ ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਬਜਟ ਵਿੱਚ ਪਸ਼ੂ ਪਾਲਣ ਵੱਲ ਵੀ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਧਿਆਨ ਦਿੱਤਾ ਹੈ। ਦੁੱਧ ਉਤਪਾਦਨ ਨੂੰ ਕੁਦਰਤੀ ਖੇਤੀ ਨਾਲ ਜੋੜ ਕੇ ਕਿਸਾਨਾਂ ਦੀ ਆਮਦਨ ਵਿੱਚ ਵਾਧਾ ਹੋਵੇਗਾ। ਦੁੱਧ ਉਤਪਾਦਨ ਨੂੰ ਉਤਸ਼ਾਹਿਤ ਕਰਨ ਲਈ ਪਹਿਲੀ ਵਾਰ ਘੱਟੋ-ਘੱਟ ਸਮਰਥਨ ਮੁੱਲ ਦਾ ਐਲਾਨ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ, ਹਿਮਾਚਲ ਅਜਿਹਾ ਕਰਨ ਵਾਲਾ ਦੇਸ਼ ਦਾ ਪਹਿਲਾ ਸੂਬਾ ਬਣ ਗਿਆ ਹੈ। 1 ਅਪ੍ਰੈਲ 2024 ਤੋਂ ਗਾਂ ਅਤੇ ਮੱਝ ਦੇ ਦੁੱਧ ਦਾ ਘੱਟੋ-ਘੱਟ ਸਮਰਥਨ ਮੁੱਲ ਮੌਜੂਦਾ 38 ਰੁਪਏ ਤੋਂ ਵਧਾ ਕੇ 45 ਰੁਪਏ ਪ੍ਰਤੀ ਲੀਟਰ ਅਤੇ ਮੱਝ ਦਾ ਦੁੱਧ ਕ੍ਰਮਵਾਰ 47 ਤੋਂ 55 ਰੁਪਏ ਪ੍ਰਤੀ ਲੀਟਰ ਦੇ ਘੱਟੋ-ਘੱਟ ਸਮਰਥਨ ਮੁੱਲ ‘ਤੇ ਖਰੀਦਿਆ ਜਾਵੇਗਾ।

ਸੂਬੇ ਦੇ 47,000 ਦੁੱਧ ਉਤਪਾਦਕਾਂ ਨੂੰ ਇਸ ਦਾ ਲਾਭ ਹੋਵੇਗਾ। ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਇਸ ਸਾਲ ਜਨਵਰੀ ਮਹੀਨੇ ਦੁੱਧ ਦੀਆਂ ਕੀਮਤਾਂ ਵਿੱਚ ਛੇ ਰੁਪਏ ਪ੍ਰਤੀ ਕਿਲੋ ਦਾ ਵਾਧਾ ਕੀਤਾ ਸੀ। 1 ਅਪ੍ਰੈਲ, 2024 ਤੋਂ, APMC ਦੁਆਰਾ ਦੁੱਧ ਉਤਪਾਦਨ ਸਭਾਵਾਂ ਤੋਂ ਵਸੂਲੀ ਜਾਣ ਵਾਲੀ ਮਾਰਕੀਟ ਫੀਸ ਮੁਆਫ ਕਰ ਦਿੱਤੀ ਜਾਵੇਗੀ। ਦੁੱਧ ਉਤਪਾਦਕਾਂ ਲਈ ਨਵੇਂ ਹੁਨਰ ਸਿਖਲਾਈ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਣਗੇ। ‘ਹੀਮ-ਗੰਗਾ’ ਸਕੀਮ ਦੇ ਤਹਿਤ, 2024-25 ਦੌਰਾਨ ਕਾਂਗੜਾ ਦੇ ਧਗਵਾਰ ਵਿੱਚ 1.5 ਲੱਖ ਲੀਟਰ ਪ੍ਰਤੀ ਦਿਨ ਦੀ ਸਮਰੱਥਾ ਵਾਲਾ ਦੁੱਧ ਅਤੇ ਦੁੱਧ ਉਤਪਾਦ ਪਲਾਂਟ ਸਥਾਪਿਤ ਕੀਤਾ ਜਾਵੇਗਾ। ਦੱਤਾਨਗਰ ਮਿਲਕ ਪ੍ਰੋਸੈਸਿੰਗ ਪਲਾਂਟ ਵਿਖੇ ਇੱਕ ਵਾਧੂ ਪਲਾਂਟ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਵੇਗਾ। ਊਨਾ ਅਤੇ ਹਮੀਰਪੁਰ ਵਿੱਚ ਵੀ ਮਿਲਕ ਪ੍ਰੋਸੈਸਿੰਗ ਪਲਾਂਟ ਸਥਾਪਿਤ ਕੀਤੇ ਜਾਣਗੇ, ਜਿਸ ‘ਤੇ 50 ਕਰੋੜ ਰੁਪਏ ਦੀ ਲਾਗਤ ਆਵੇਗੀ। 200 ਰੈਫ੍ਰਿਜਰੇਟਿਡ ਮਿਲਕ ਵੈਨਾਂ ਨੌਜਵਾਨਾਂ ਅਤੇ ਕਿਸਾਨਾਂ ਨੂੰ ਕੁਲੈਕਸ਼ਨ ਸੈਂਟਰ ਤੋਂ ਦੁੱਧ ਪ੍ਰੋਸੈਸਿੰਗ ਪਲਾਂਟ ਤੱਕ ਲਿਜਾਣ ਲਈ 50 ਫੀਸਦੀ ਸਬਸਿਡੀ ‘ਤੇ ਉਪਲਬਧ ਕਰਵਾਈਆਂ ਜਾਣਗੀਆਂ। ਪਸ਼ੂਆਂ ਦੀ ਉੱਤਮ ਨਸਲ ਵਿਕਸਿਤ ਕਰਨ ਲਈ ਦਾਦਲਾਘਾਟ ਵਿੱਚ ਬਨਾਵਟੀ ਗਰਭਦਾਨ ਸਿਖਲਾਈ ਕੇਂਦਰ ਸਥਾਪਿਤ ਕੀਤਾ ਜਾਵੇਗਾ।