ਨੌਜਵਾਨਾਂ ਅਤੇ ਬੇਰੁਜ਼ਗਾਰਾਂ ਨੂੰ ਪੰਜਾਬ ਵਿਚ ਆਰਥਿਕ ਅਤੇ ਭਵਿੱਖਮੁਖੀ ਸਹਾਇਕ ਕਿੱਤਾ ਅਪਨਾਉਣ ਦੀ ਲੋੜ

TeamGlobalPunjab
9 Min Read

ਭਰਤ ਸਿੰਘ ਅਤੇ ਡਾ ਸਤਬੀਰ ਸਿੰਘ

ਨਿਊਜ਼ ਡੈਸਕ : ਪੰਜਾਬ ਵਿਚ ਬੱਕਰੀਆਂ ਦੀ ਕੁੱਲ ਆਬਾਦੀ ਲਗਭਗ 3,87,896 ਹੈ। ਪੰਜਾਬ ਵਿਚ ਚੈਵਨ (ਬੱਕਰੀ ਦਾ ਮੀਟ) ਦੀ ਕੁੱਲ ਜ਼ਰੂਰਤ ਲਗਭਗ 30,000 ਕੁਇੰਟਲ ਹੈ ਜਦੋਂਕਿ ਚੇਵੋਨ ਲਗਭਗ 10,000 ਕੁਇੰਟਲ ਮੁਹੱਈਆ ਹੈ ਜੋ ਕਿ ਜਰੂਰਤ ਨਾਲੋਂ ਤਿੰਨ ਗੁਣਾ ਘੱਟ ਹੈ। ਇਸ ਲਈ ਪੰਜਾਬ ਵਿਚ ਬੱਕਰੀ ਪਾਲਣ ਦੀ ਬਹੁਤ ਵਡੀ ਗੁੰਜਾਇਸ ਹੈ। ਪੰਜਾਬ ਵਿਚ ਬੱਕਰੀਆਂ ਪਾਲਣ ਦੇ ਮੁੱਖ ਉਦੇਸ ਮਾਸ ਅਤੇ ਦੁੱਧ ਦਾ ਉਤਪਾਦਨ ਕਰਨਾ ਹਨ। ਇੰਟੈਂਸਿਵ (ਸਟਾਲ-ਫੀਡਿੰਗ) ਅਤੇ ਅਰਧ-ਇੰਟੈਂਸਿਵ (ਅੰਸਕ ਚਰਾਗਾ ਅਤੇ ਅੰਸਕ ਸਟਾਲ-ਫੀਡਿੰਗ) ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਬੱਕਰੀ ਪਾਲਣ ਲਈ ਢੁੱਕਵੇਂ ਹਨ।

ਪਸ਼ੂਆਂ ਦੀਆਂ ਦੂਜੀਆਂ ਕਿਸਮਾਂ ਨਾਲੋਂ ਬੱਕਰੀ ਦਾ ਦੁੱਧ ਮਨੁੱਖੀ ਪੋਸਣ ਲਈ ਵਧੀਆ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਦੁੱਧ ਸਸਤਾ, ਆਸਾਨੀ ਨਾਲ ਹਜਮ ਕਰਨ ਯੋਗ ਅਤੇ ਪੌਸਟਿਕ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਬੱਕਰੀ ਦਾ ਦੁੱਧ ਗਾਂ ਦੇ ਦੁੱਧ ਨਾਲੋਂ ਵਧੀਆ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਅਰਥਾਤ ਚਰਬੀ ਅਤੇ ਪ੍ਰੋਟੀਨ ਵਧੀਆ ਸਥਿਤੀ ਵਿਚ ਮੌਜੂਦ ਹੁੰਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਵਧੇਰੀ ਆਸਾਨੀ ਨਾਲ ਹਜਮ ਕਰਨ ਯੋਗ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਬੱਕਰੀ ਦੇ ਦੁੱਧ ਵਿਚ ਪਸ਼ੂਆਂ ਦੀਆਂ ਦੂਜੀਆਂ ਕਿਸਮਾਂ ਦੇ ਮੁਕਾਬਲੇ ਐਲਰਜੀ ਦੀ ਸਮਸਿਆ ਘਟ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਦਮੇ, ਖੰਘ, ਸ਼ੂਗਰ ਆਦਿ ਦੇ ਰੋਗੀਆਂ ਲਈ ਬੱਕਰੀ ਦਾ ਦੁਧ ਦਵਾਈ ਲਈ ਵਰਤਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਬੱਕਰੀ ਦੇ ਦੁੱਧ ਵਿਚ ਬਫਰਿੰਗ ਗੁਣ ਹੁੰਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਇਹ ਪੇਪਟਿਕ ਫੋੜੇ, ਜਿਗਰ ਦੇ ਰੋਗ, ਪੀਲੀਆ ਅਤੇ ਹੋਰ ਪਾਚਨ ਸਮਸਿਆਵਾਂ ਤੋਂ ਪੀੜਤ ਮਰੀਜਾਂ ਲਈ ਲਾਹੇਵੰਦ ਹੁੰਦਾ ਹੈ।

ਇਸ ਦੇ ਮਾਸ ਨੂੰ ਸਾਰੀਆਂ ਜਾਤੀਆਂ, ਧਰਮਾਂ ਅਤੇ ਫਿਰਕਿਆਂ ਦੁਆਰਾ ਤਰਜੀਹ ਦਿੱਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਬਕਰੇ ਦੇ ਮੀਟ ਵਿਚ ਸੈਚੂਰੇਟਡ ਚਰਬੀ ਦੀ ਮਾਤਰਾ ਗੈਰਸੈਚੂਰੇਟਡ ਚਰਬੀ ਦੀ ਕੁਲ ਮਾਤਰਾ ਤੋਂ ਘਟ ਹੁੰਦੀ ਹੈ, ਜੋ ਖੂਨ ਦੇ ਕੋਲੇਸਟ੍ਰੋਲ ਦੇ ਪੱਧਰ ਨੂੰ ਸੁਧਾਰਦੀ ਹੈ, ਸੋਜਸ ਨੂੰ ਆਰਾਮ ਦਿੰਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਦਿਲ ਦੀ ਧੜਕਣ ਨੂੰ ਸਥਿਰ ਬਣਾਉਂਦੀ ਹੈ। ਬੱਕਰੀਆਂ ਦਾ ਮਾਸ ਕੰਜੁਗੇਟਿਡ ਲਿਨੋਲੀਕ ਐਸਿਡ ਦਾ ਇਕ ਚੰਗਾ ਸਰੋਤ ਹੈ ਜੋ ਕੈਂਸਰ ਅਤੇ ਹੋਰ ਗੰਭੀਰ ਸਥਿਤੀਆਂ ਨੂੰ ਰੋਕਣ ਵਿਚ ਸਹਾਇਤਾ ਕਰ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਬਕਰੇ ਦੇ ਮੀਟ ਵਿਚ ਵਿਟਾਮਿਨ ਬੀ ਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਜੋ ਚਰਬੀ ਨੂੰ ਖਤਮ ਕਰਨ ਵਿਚ ਮਦਦ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਵਿਚਾਰਦੇ ਹੋਏ ਕਿ ਬਕਰੇ ਦੇ ਮੀਟ ਵਿਚ ਚਰਬੀ ਪ੍ਰੋਟੀਨ ਦੀ ਉਚ ਮਾਤਰਾ ਅਤੇ ਸੰਤ੍ਰਿਪਤ ਚਰਬੀ ਦੀ ਘਟ ਮਾਤਰਾ ਹੁੰਦੀ ਹੈ, ਇਹ ਭਾਰ ਨੂੰ ਨਿਯੰਤਰਿਤ ਕਰਨ ਵਿਚ ਸਹਾਇਤਾ ਕਰਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਮੋਟਾਪੇ ਦੇ ਜ਼ਖਮ ਨੂੰ ਘਟਾਉਂਦਾ ਹੈ। ਬਕਰੇ ਦੇ ਮੀਟ ਵਿਚ ਸੇਲੇਨੀਅਮ ਅਤੇ ਕੋਲੀਨ ਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਜੋ ਕੈਂਸਰ ਤੋਂ ਬਚਾਅ ਲਈ ਲਾਭਕਾਰੀ ਹਨ।

- Advertisement -

ਬੱਕਰੀ ਦਾ ਮੀਟ ਗਰਭਵਤੀ ਔਰਤਾਂ ਲਈ ਫਾਇਦੇਮੰਦ ਹੈ ਕਿਉਂਕਿ ਇਹ ਮਾਂ ਅਤੇ ਬਚੇ ਦੋਵਾਂ ਵਿਚ ਗਰਭ ਅਵਸਥਾ ਦੌਰਾਨ ਅਨੀਮਿਆ ਨੂੰ ਰੋਕਦਾ ਹੈ, ਮਾਂ ਵਿਚ ਖੂਨ ਦੇ ਹੀਮੋਗਲੋਬਿਨ ਦੇ ਪਧਰ ਨੂੰ ਵਧਾਉਣ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਬਚੇ ਲਈ ਖੂਨ ਦੀ ਸਪਲਾਈ ਵਧਾਉਣ ਦਾ ਕੰਮ ਕਰਦਾ ਹੈ ਕਿਉਂਕਿ ਇਸ ਵਿਚ ਆਇਰਨ ਦੀ ਉਚ ਮਾਤਰਾ (3 ਮਿਲੀਗ੍ਰਾਮ ਆਇਰਨ/100 ਗ੍ਰਾਮ ਬਕਰੀ ਦਾ ਮੀਟ) ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਬੱਕਰੀ ਦਾ ਮੀਟ ਮਾਹਵਾਰੀ ਦੌਰਾਨ ਔਰਤਾਂ ਵਿਚ ਆਇਰਨ ਦੀ ਮੁੜ ਪ੍ਰਾਪਤੀ ਵਿਚ ਸਹਾਇਤਾ ਕਰਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਮਾਹਵਾਰੀ ਦੇ ਦਰਦ ਤੋਂ ਰਾਹਤ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਵਿਟਾਮਿਨ ਬੀ12 ਦੀ ਉਚ ਮਾਤਰਾ ਦੇ ਕਾਰਨ, ਬੱਕਰੀ ਦਾ ਮਾਸ ਤੰਦਰੁਸਤ ਚਮੜੀ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਨ, ਤਣਾਅ ਅਤੇ ਉਦਾਸੀ ਨੂੰ ਹਰਾਉਣ ਵਿਚ ਸਹਾਇਤਾ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਪੋਟਾਸੀਅਮ ਦੀ ਮਾਤਰਾ ਵਧੇਰੇ ਅਤੇ ਸੋਡੀਅਮ ਘੱਟ ਹੋਣ ਕਰਕੇ, ਬੱਕਰੀ ਦਾ ਮੀਟ ਬਲਡ ਪ੍ਰੈਸਰ ਨੂੰ ਕੰਟਰੋਲ ਕਰਨ ਵਿਚ ਮਦਦ ਕਰਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਗੁਰਦੇ ਦੀ ਬਿਮਾਰੀ ਅਤੇ ਸਟ੍ਰੋਕ ਤੋਂ ਬਚਾਉਂਦਾ ਹੈ। ਬੱਕਰੀ ਦਾ ਮਾਸ ਕੈਲਸੀਅਮ ਨਾਲ ਭਰਪੂਰ ਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਜੋ ਹਡੀਆਂ ਅਤੇ ਦੰਦਾਂ ਨੂੰ ਮਜਬੂਤ ਬਣਾਉਂਦਾ ਹੈ। ਬੱਕਰੀ ਦੀ ਚਮੜੀ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਚਮੜੇ ਦੇ ਉਤਪਾਦਾਂ ਦੇ ਨਿਰਮਾਣ ਲਈ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਬਕਰੇ ਦੇ ਵਾਲਾਂ ਨੂੰ ਗਲੀਚਿਆਂ ਅਤੇ ਰੱਸਿਆਂ ਦੇ ਨਿਰਮਾਣ ਲਈ ਵਰਤਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਬਕਰੀ ਦੀ ਖਾਦ ਵਿੱਚ ਗਾਵਾਂ ਦੀ ਖਾਦ ਨਾਲੋਂ ਨਾਈਟ੍ਰੋਜਨ ਅਤੇ ਫਾਸਫੋਰਿਕ ਐਸਿਡ 2.5 ਗੁਣਾ ਵਧੇਰੇ ਹੁੰਦੀ ਹੈ।

ਸ਼ੁਰੂਆਤੀ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਕੋਈ ਵੀ 20-22 ਬੱਕਰੀਆਂ ਨਾਲ 2 ਬੱਕਰੇ ਲੈ ਕੇ ਬੱਕਰੀ ਪਾਲਣਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਸਕਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਔਸਤਨ 12,000 ਰੁਪਏ ਪ੍ਰਤੀ ਮਹੀਨਾ ਦੀ ਆਮਦਨੀ ਪੈਦਾ ਕਰ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਕਿਸਾਨ ਸਬਸਿਡੀ ਵੀ ਲੈ ਸਕਦੇ ਹਨ ਜੋ 25% ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ 33% ਤਕ ਹੁੰਦੀ ਹੈ।

ਇਨ੍ਹਾਂ ਫਾਇਦਿਆਂ ਨੂੰ ਧਿਆਨ ਵਿਚ ਰੱਖਦਿਆਂ ਕ੍ਰਿਸੀ ਵਿਗਿਆਨ ਕੇਂਦਰ ਬਕਰੀ ਪਾਲਣ ਨੂੰ ਸਹਾਇਕ ਧੰਦੇ ਵਜੋਂ ਉਤਸਾਹਤ ਕਰਨ ‘ਤੇ ਵਿਸੇਸ ਜੋਰ ਦੇ ਰਹੇ ਹਨ। ਇਸ ਸਮੇਂ ਨਸਲਾਂ ਦੀ ਚੋਣ, ਸਾਈਟ ਦੀ ਚੋਣ ਅਤੇ ਸੈਡ ਦੀ ਉਸਾਰੀ, ਜਾਨਵਰਾਂ ਦੀ ਖਰੀਦ, ਪੋਸਣ, ਸਿਹਤ ਪ੍ਰਬੰਧਨ (ਕਾਰਨ, ਲਛਣਾਂ, ਰੋਕਥਾਮ ਅਤੇ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਦੇ ਨਿਯੰਤਰਣ) ਅਤੇ ਮੀਟ ਦੀ ਮਾਰਕੀਟਿੰਗ ਅਤੇ ਉਤਪਾਦਨ ਲਈ ਵਖ ਵਖ ਉਤਪਾਦ ਅਧਾਰਤ ਕਿਤਾ ਮੁਖੀ ਸਿਖਲਾਈ ਕੋਰਸ ਆਯੋਜਿਤ ਕੀਤੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਗਿਆਨ ਵਧਾਊ ਯਾਤਰਾਵਾਂ, ਮੁਲਾਕਾਤਾਂ, ਸੱਦੇ ਤੇ ਭਾਸਣ, ਬਕਰੀ ਦੇ ਫਾਰਮਾਂ ‘ਤੇ ਵਿਗਿਆਨੀਆਂ ਦੇ ਦੌਰੇ, ਪ੍ਰਕਾਸਨ, ਬੱਕਰੀ ਪਾਲਣ ਸੰਬੰਧੀ ਕਿਤਾਬਾਂ ਦੀ ਵਿਕਰੀ, ਸਲਾਹ-ਮਸਵਰਾ/ਸਲਾਹਕਾਰ ਸੇਵਾਵਾਂ, ਜਾਗਰੂਕਤਾ ਕੈਂਪ, ਕਿਸਾਨ ਗੋਸ਼ਟੀਆਂ, ਬੱਕਰੀ ਪਾਲਣ ਸੰਬੰਧੀ ਸਾਬਕਾ ਸਿਖਲਾਈ ਲੈਣ ਵਾਲਿਆਂ ਦਾ ਸਮਾਗਮ ਆਦਿ ਆਯੋਜਿਤ ਕੀਤੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਕਿਸਾਨ ਭਾਰੀ ਉਤਸਾਹ ਵੀ ਵਿਖਾ ਰਹੇ ਹਨ।
ਕਿਸਾਨਾਂ ਨੂੰ ਬੈਂਕਿੰਗ ਸਿਸਟਮ ਦੁਆਰਾ ਕਰਜੇ ਦੀ ਸਹੂਲਤ ਅਤੇ ਪਸ਼ੂ ਪਾਲਣ ਵਿਭਾਗ ਦੁਆਰਾ ਸਬਸਿਡੀ ਬਾਰੇ ਜਾਗਰੂਕ ਵੀ ਕਿੱਤੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ, ਕ੍ਰਿਸੀ ਵਿਗਿਆਨ ਕੇਂਦਰ ਵੀ ਨਸਲ ਸੁਧਾਰ ਲਈ ਕਿਸਾਨਾਂ ਦੀ ਸਹਾਇਤਾ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ। ਉਹ ਗੁਰੂ ਅੰਗਦ ਦੇਵ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ, ਲੁਧਿਆਣਾ ਅਤੇ ਵੈਟਰਨਰੀ ਪੋਲੀਟੈਕਨਿਕ, ਕਾਲਝਰਾਨੀ, ਬਠਿੰਡਾ ਤੋਂ ਲਗਭਗ 5000-6000/- ਪ੍ਰਤੀ ਜਾਨਵਰ ਮਿਆਰੀ ਰੁਪਏ ਦੀ ਖਰੀਦ ਕਰਨ ਵਿਚ ਸਹਾਇਤਾ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ।

ਬੀਟਲ (ਅੰਮ੍ਰਿਤਸਰੀ) ਨਸਲ ਪੰਜਾਬ ਵਿਚ ਸਭ ਤੋਂ ਢੁਕਵੀਂ ਹੈ। ਇਸ ਨਸਲ ਦੇ ਪਸ਼ੂ ਆਮ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਉਚੇ-ਲੰਬੇ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਬੱਕਰੀ ਦੀ ਚਮੜੀ ਦਾ ਰੰਗ ਪਰਿਵਰਤਨਸੀਲ ਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਮੁਖ ਤੌਰ ਤੇ ਕਾਲਾ (ਲਗਭਗ 90%) ਜਾਂ ਭੂਰੇ (10%) ਤੇ ਵਖੋ ਵਖਰੇ ਅਕਾਰ ਦੇ ਧੱਬੇ ਬਣੇ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਕੰਨ ਲੰਬੇ ਅਤੇ ਚੌੜੇ ਅਤੇ ਝੁਕਵੇ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਦੋਨੋ ਲਿੰਗ ਦੇ ਪਸ਼ੂਆਂ ਦੇ ਸਿੰਗ ਸੰਘਣੇ, ਦਰਮਿਆਨੇ ਆਕਾਰ ਦੇ ਤੇ ਛੋਟੇ ਜਿਹੇ ਮਰੋੜ ਕੇ ਪਿਛੇ ਅਤੇ ਉਪਰ ਵਲ ਨੂੰ ਮੁੜੇ ਹੁੰਦੇ ਹਨ । ਰੋਮਨ ਨਕ ਤੇ ਪੂਛ ਛੋਟੇ ਅਤੇ ਪਤਲੇ ਹੁੰਦੇ ਹਨ । ਨਰ ਦੇ ਆਮ ਤੌਰ ਤੇ ਦਾੜ੍ਹੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ । ਲੇਵਾ ਵੱਡਾ ਅਤੇ ਲੰਬੇ ਸੰਕੂਗਤ ਥਣ ਹੁੰਦੇ ਹਨ । ਬਾਲਗ ਨਰ ਬਕਰੇ ਦੇ ਸਰੀਰ ਦਾ ਭਾਰ ਲਗਭਗ 50-62 ਕਿਲੋਗ੍ਰਾਮ ਅਤੇ ਬਾਲਗ ਮਾਦਾ ਦੇ ਸਰੀਰ ਦਾ ਭਾਰ 35-40 ਕਿਲੋਗ੍ਰਾਮ ਹੁੰਦਾ ਹਨ । ਇਕ ਬਾਲਗ ਮਾਦਾ ਬਕਰੀ ਲਈ 12-15 ਵਰਗ ਫੁਟ ਥਾਂ ਢੱਕੀ ਹੋਈ ਤੇ ਇਸ ਤੋਂ ਦੁੱਗਣੀ ਖੁਲ਼ੇ ਦੀ ਜ਼ਰੂਰਤ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਜਦਕਿ ਇਕ ਬਾਲਗ ਨਰ ਬਕਰੇ ਲਈ 20 ਵਰਗ ਫੁਟ ਥਾਂ ਢੱਕੀ ਤੇ ਇਸ ਤੋਂ ਦੁੱਗਣੀ ਖੁਲੇ ਦੀ ਜ਼ਰੂਰਤ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਬਕਰੀਆਂ ਫਲੀਦਾਰ ਚਾਰੇ ਨੂੰ ਤਰਜੀਹ ਦਿੰਦੀਆਂ ਹਨ। ਔਸਤਨ ਇਕ ਬਕਰੀ ਲਈ 3-4 ਕਿਲੋ ਚੰਗੀ ਕੁਆਲਟੀ ਦੇ ਚਾਰੇ ਅਤੇ 400-500 ਗ੍ਰਾਮ ਦਾਣੇ ਦੀ ਜ਼ਰੂਰਤ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਮਿਆਰੀ ਮਾਸ ਲਈ ਬਕਰੀਆਂ ਦੀ ਮਾਰਕੀਟਿੰਗ ਕਰਨ ਲਈ ਢੁਕਵੀਂ ਉਮਰ 7-9 ਮਹੀਨੇ ਹੈ । ਬਕਰੀਆਂ ਵਿਚ ਦੋ ਸੂਏ ਦਾ ਸਰਵੋਤਮ ਅੰਤਰਾਲ 8 ਮਹੀਨਿਆਂ ਦਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਭਾਵ ਦੋ ਸਾਲਾਂ ਵਿਚ 3 ਵਾਰ ਬੱਚੇ ਦੇਣਾ। ਇਸ ਨਸਲ ਦੀ ਦੁਧ ਦੀ ਪੈਦਾਵਾਰ 150-190 ਕਿਲੋਗ੍ਰਾਮ ਪ੍ਰਤੀ ਸੂਏ ਅਤੇ ਰੋਜਾਨਾ ਔਸਤਨ ਉਪਜ 2.0 ਕਿਲੋਗ੍ਰਾਮ ਹੁੰਦੀ ਹੈ । ਗਰਭ ਅਵਸਥਾ ਦੀ ਮਿਆਦ 148-152 ਦਿਨ ਹੈ। ਇਕ ਸੁਏ ਵਿੱਚ ਬੱਚਿਆਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ ਇਕਲੇ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿਚ 41%, ਜੁੜਵਾਂ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿਚ 53% ਅਤੇ ਤਿੰਨਾਂ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿਚ 6% ਹੂੰਦੀ ਹੈ। ਡੇਅਰੀ ਬਕਰੀਆਂ ਵਿੱਚ ਦੁਧ ਦੇਣ ਦਾ ਵਕਫ਼ਾ ਅਵਧੀ ਔਸਤਨ 284 ਦਿਨ ਹੁੰਦੀ ਹੈ । ਬਕਰੀਆਂ ਹੇਹੇ ਵਿੱਚ ਹਰ 18 ਤੋਂ 24 ਦਿਨਾਂ ਵਿਚ ਆਉੁਦੀਆਂ ਹਨ ਅਤੇ ਹੇਹੇ ਵਿੱਚ 17 ਤੋਂ 36 ਘੰਟਿਆਂ ਤੱਕ ਰਹਿੰਦਿਆਂ ਹਨ । ਬਕਰੀ ਦੀ ਔਸਤਨ ਕੀਮਤ 225-250 ਰੁਪਏ/-ਪ੍ਰਤੀ ਕਿੱਲੋ ਜੀਵਿਤ ਸਰੀਰਿਕ ਭਾਰ ਦੇ ਹਿਸਾਬ ਨਾਲ ਹੂੰਦੀ ਹੈ।

ਬੇਜ਼ਮੀਨੇ ਅਤੇ ਦਰਮਿਆਨੇ ਕਿਸਾਨ, ਖੇਤੀ ਮਜਦੂਰ, ਬਜ਼ੁਰਗ ਵਿਅਕਤੀਆਂ, ਔਰਤਾਂ, ਸਾਬਕਾ ਸੈਨਿਕ ਅਤੇ ਬੇਰੁਜਗਾਰ ਸਿਖਿਅਤ ਨੌਜਵਾਨਾਂ ਲਈ ਬੱਕਰੀ ਛੋਟੇ ਆਕਾਰ ਦਾ ਜਾਨਵਰ ਹੋਣ ਕਰਕੇ ਇਸ ਦੀ ਸੰਭਾਲ ਕਰਨਾ ਸੌਖਾ ਲਗਦਾ ਹੈ। ਗਾਵਾਂ ਜਾਂ ਮਝਾਂ ਨਾਲੋਂ ਬਕਰੀਆਂ ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਵਖ-ਵਖ ਖੇਤੀ-ਮੌਸਮੀ ਹਾਲਤ ਵਿਚ ਢੁਕਵੀਆਂ ਹਨ ਕਿਉਂਕਿ ਇਹ ਸਸਤੀਆਂ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ। ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਵਿਸੇਸ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਮਾਨਸਾ, ਸੰਗਰੂਰ, ਬਠਿੰਡਾ, ਮੁਕਤਸਰ, ਅੰਮ੍ਰਿਤਸਰ, ਲੁਧਿਆਣਾ, ਜਲੰਧਰ ਅਤੇ ਫਿਰੋਜਪੁਰ ਜਿਲ੍ਹਿਆਂ ਵਿਚ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਛੋਟੇ ਅਤੇ ਟਿਕਾਊ ਬੱਕਰੀ ਫਾਰਮ ਸਥਾਪਤ ਕੀਤੇ ਗਏ ਹਨ। ਹਾਲਾਂਕਿ, ਵਿਸੇਸ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਨੌਜਵਾਨਾਂ ਅਤੇ ਆਮ ਤੌਰ’ ‘ਤੇ ਹੋਰ ਬੇਰੁਜ਼ਗਾਰਾਂ ਨੂੰ ਪੰਜਾਬ ਵਿਚ ਆਰਥਿਕ ਅਤੇ ਟਿਕਾਊ ਕਿਤੇ ਵਜੋਂ ਬਕਰੀ ਪਾਲਣ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਕਰਨ ਲਈ ਪ੍ਰੇਰਿਤ ਕਰਨ ਦੀ ਤੁਰੰਤ ਲੋੜ ਹੈ। ਬੱਕਰੀ ਦੇ ਸਾਫ਼-ਸੁਥਰੇ ਦੁੱਧ ਅਤੇ ਮੀਟ ਦੇ ਉਤਪਾਦਨ ਲਈ ਬੱਕਰੀ ਫਾਰਮ ਸਥਾਪਤ ਕਰਨ ਵਿਚ ਲੋੜਵੰਦਾਂ ਨੂੰ ਤਕਨੀਕੀ ਅਤੇ ਵਿਤੀ ਸਹਾਇਤਾ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਨ ਲਈ ਵਧੇਰੇ ਯਤਨ ਕੀਤੇ ਜਾਣੇ ਚਾਹੀਦੇ ਹਨ।

- Advertisement -
Share this Article
Leave a comment