ਚੰਡੀਗੜ੍ਹ: ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਮਸ਼ਹੂਰ ‘ਕਿਲ੍ਹਾ ਰਾਏਪੁਰ ਪੇਂਡੂ ਓਲੰਪਿਕ’ ਨੂੰ ਮੁੜ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰਨ ਦੀਆਂ ਤਿਆਰੀਆਂ ਜ਼ੋਰਾਂ ‘ਤੇ ਹਨ। ਇਸ ਲਈ ਪੰਜਾਬ ਸਰਕਾਰ ਨੇ 11 ਜੁਲਾਈ 2025 ਨੂੰ ਵਿਧਾਨ ਸਭਾ ਵਿੱਚ ‘ਪਸ਼ੂ ਕਰੂਰਤਾ ਰੋਕਥਾਮ (ਪੰਜਾਬ ਸੋਧ) ਬਿੱਲ 2025’ ਪੇਸ਼ ਕੀਤਾ ਅਤੇ ਇਸ ਨੂੰ ਪਾਸ ਵੀ ਕਰ ਦਿੱਤਾ। ਜੇਕਰ ਹੁਣ ਰਾਜਪਾਲ ਦੀ ਮਨਜ਼ੂਰੀ ਮਿਲ ਜਾਂਦੀ ਹੈ, ਤਾਂ ਫਰਵਰੀ 2026 ਵਿੱਚ ਲੁਧਿਆਣੇ ਦੇ ਕਿਲ੍ਹਾ ਰਾਏਪੁਰ ਵਿੱਚ ਬੈਲਗੱਡੀ ਦੌੜ ਮੁੜ ਦੇਖਣ ਨੂੰ ਮਿਲੇਗੀ।
ਬੈਲਗੱਡੀ ਦੌੜ ਨੂੰ ਕਾਨੂੰਨੀ ਰੂਪ ਦੇਣ ਲਈ ਪਸ਼ੂ ਕਰੂਰਤਾ ਰੋਕਥਾਮ ਐਕਟ, 1960 ਵਿੱਚ ਸੋਧ ਕੀਤੀ ਗਈ ਹੈ। ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਸਪੱਸ਼ਟ ਕੀਤਾ ਹੈ ਕਿ ਦੌੜ ਦੌਰਾਨ ਬੈਲਾਂ ਨੂੰ ਡੰਡੇ ਜਾਂ ਕਿਸੇ ਤਿੱਖੀ ਚੀਜ਼ ਨਾਲ ਨਹੀਂ ਮਾਰਿਆ ਜਾਵੇਗਾ, ਸਿਰਫ਼ ਹੱਥ ਨਾਲ ਹਲਕਾ ਥਪਥਪਾਇਆ ਜਾ ਸਕੇਗਾ। ਹਰ ਬੈਲ ਦੀ ਮੈਡੀਕਲ ਜਾਂਚ ਹੋਵੇਗੀ ਅਤੇ ਸਾਰੇ ਬੈਲਾਂ ਦਾ ਰਜਿਸਟ੍ਰੇਸ਼ਨ ਵੀ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੋਵੇਗਾ। ਇਸ ਦੇ ਨਾਲ ਹੀ, ਦੇਸੀ ਨਸਲ ਦੇ ਬੈਲਾਂ ਨੂੰ ਉਤਸ਼ਾਹਿਤ ਕਰਨ ‘ਤੇ ਜ਼ੋਰ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਹੈ।
ਇਹ ਸੋਧ ਨਾ ਸਿਰਫ਼ ਕਿਲ੍ਹਾ ਰਾਏਪੁਰ ਤੱਕ ਸੀਮਤ ਹੈ, ਸਗੋਂ ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਹੋਰ ਇਲਾਕਿਆਂ ਵਿੱਚ ਵੀ ਬੈਲਗੱਡੀ ਦੌੜ ਦੇ ਮੁਕਾਬਲੇ ਕਰਵਾਉਣ ਦਾ ਰਾਹ ਖੋਲ੍ਹੇਗੀ।
2025 ਵਿੱਚ ਬੈਲਗੱਡੀ ਦੌੜ ਦੀ ਅਣਹੋਂਦ
2025 ਵਿੱਚ ਕਿਲ੍ਹਾ ਰਾਏਪੁਰ ਪੇਂਡੂ ਓਲੰਪਿਕ ਦੌਰਾਨ ਬੈਲਗੱਡੀ ਦੌੜ ਨੂੰ ਸ਼ਾਮਲ ਨਹੀਂ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ ਕਿਉਂਕਿ 2014 ਵਿੱਚ ਸੁਪਰੀਮ ਕੋਰਟ ਨੇ ਪਸ਼ੂ ਕਰੂਰਤਾ ਦੇ ਮੁੱਦੇ ‘ਤੇ ਇਸ ‘ਤੇ ਪਾਬੰਦੀ ਲਗਾਈ ਸੀ। ਹੁਣ ਨਵੇਂ ਕਾਨੂੰਨ ਨਾਲ, ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਇਸ ਰਿਵਾਇਤੀ ਖੇਡ ਨੂੰ ਮੁੜ ਸੁਰਜੀਤ ਕਰਨ ਦਾ ਫੈਸਲਾ ਕੀਤਾ ਹੈ। ਵਿਧਾਇਕ ਅਤੇ ਮੁੱਖ ਮੰਤਰੀ ਭਗਵੰਤ ਮਾਨ ਖੁਦ ਬੈਲਗੱਡੀਆਂ ਨਾਲ ਯਾਤਰਾ ਕੱਢ ਕੇ ਇਸ ਦਾ ਪ੍ਰਚਾਰ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ, ਜਿਸ ਨੇ ਲੋਕਾਂ ਵਿੱਚ ਚਰਚਾ ਦਾ ਵਿਸ਼ਾ ਬਣਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ।
ਪੰਜਾਬੀ ਸਭਿਆਚਾਰ ਦਾ ਪ੍ਰਚਾਰ
ਵਿਧਾਨ ਸਭਾ ਵਿੱਚ ਬਿੱਲ ਪਾਸ ਹੋਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਭੰਗੜੇ ਅਤੇ ਪੰਜਾਬੀ ਸਭਿਆਚਾਰਕ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨਾਂ ਨਾਲ ਇਸ ਮੌਕੇ ਨੂੰ ਉਤਸਵ ਵਜੋਂ ਮਨਾਇਆ ਗਿਆ। ਇਹ ਪੰਜਾਬ ਦੀ ਵਿਰਾਸਤ ਅਤੇ ਪਰੰਪਰਾਵਾਂ ਨੂੰ ਪ੍ਰੋਤਸਾਹਿਤ ਕਰਨ ਦੀ ਸਰਕਾਰ ਦੀ ਵਚਨਬੱਧਤਾ ਨੂੰ ਦਰਸਾਉਂਦਾ ਹੈ।
ਕਿਲ੍ਹਾ ਰਾਏਪੁਰ ਓਲੰਪਿਕ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ 1933 ਵਿੱਚ ਸਮਾਜ ਸੇਵੀ ਇੰਦਰ ਸਿੰਘ ਗਰੇਵਾਲ ਨੇ ਕੀਤੀ ਸੀ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਮਕਸਦ ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਕਿਸਾਨਾਂ ਨੂੰ ਇਕੱਠੇ ਕਰਕੇ ਮਨੋਰੰਜਨ ਅਤੇ ਸਰੀਰਕ ਸਮਰੱਥਾ ਦੇ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ ਲਈ ਇੱਕ ਮੰਚ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਨਾ ਸੀ। ਇਹ ਖੇਡਾਂ ਸਮੇਂ ਦੇ ਨਾਲ ਪੰਜਾਬ ਦੇ ‘ਮਿੰਨੀ ਓਲੰਪਿਕ’ ਵਜੋਂ ਮਸ਼ਹੂਰ ਹੋ ਗਈਆਂ।
ਮੀਲ ਪੱਥਰ
1933: ਰਾਏਪੁਰ ਦੀ ਹਾਕੀ ਟੀਮ ਨੇ ਜਲੰਧਰ ਵਿੱਚ ਸਿਲਵਰ ਕੱਪ ਜਿੱਤਿਆ, ਜਿਸ ਨੇ ਪੇਂਡੂ ਖੇਡਾਂ ਦੀ ਨੀਂਹ ਰੱਖੀ। ਇਸੇ ਸਾਲ ‘ਗਰੇਵਾਲ ਸਪੋਰਟਸ ਐਸੋਸੀਏਸ਼ਨ’ ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ ਹੋਈ।
1940: 440 ਗਜ਼ ਦਾ ਟਰੈਕ ਬਣਾਇਆ ਗਿਆ ਅਤੇ ਐਥਲੈਟਿਕਸ ਮੁਕਾਬਲੇ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਏ।
1944: ਬਾਬਾ ਬਖਸ਼ੀ ਦੇ ਯਤਨਾਂ ਨਾਲ ਬੈਲਗੱਡੀ ਦੌੜ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤੀ ਗਈ।
1950: ਔਰਤਾਂ ਲਈ ਖੇਡ ਮੁਕਾਬਲਿਆਂ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਹੋਈ, ਜੋ 1953 ਵਿੱਚ ਰਸਮੀ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਸ਼ਾਮਲ ਕੀਤੇ ਗਏ।
