ਨਿਊਜ਼ ਡੈਸਕ: ਈਰਾਨ ਦੇ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਦੀ ਮੌਤ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਮੱਧ ਪੂਰਬ ਦੀ ਰਾਜਨੀਤੀ ਵਿੱਚ ਵੱਡਾ ਬਦਲਾਅ ਆ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਦਾ ਅਹੁਦਾ ਖਾਲੀ ਹੋਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਇਰਾਨ ਦੀ ਅੰਦਰੂਨੀ ਰਾਜਨੀਤੀ ਵਿੱਚ ਉਲਝਣਾ ਗਾਜ਼ਾ ਯੁੱਧ ਵਿੱਚ ਹਮਾਸ ਲਈ ਵੱਡਾ ਨੁਕਸਾਨ ਸਾਬਤ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਹਮਾਸ, ਹਿਜ਼ਬੁੱਲਾ ਅਤੇ ਹੂਥੀ, ਇਜ਼ਰਾਈਲ ਅਤੇ ਪੱਛਮੀ ਦੇਸ਼ਾਂ ਨੂੰ ਚੁਣੌਤੀ ਦੇਣ ਵਾਲੇ ਸੰਗਠਨਾਂ ਨੂੰ ਈਰਾਨ ਦੁਆਰਾ ਸਿੱਧਾ ਸਮਰਥਨ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
ਮੱਧ ਪੂਰਬ ਦੇ ਹਾਲਾਤ ਦਿਨੋਂ-ਦਿਨ ਵਿਗੜਦੇ ਜਾ ਰਹੇ ਹਨ। ਗਾਜ਼ਾ ਵਿੱਚ ਸੱਤ ਮਹੀਨਿਆਂ ਤੋਂ ਵੱਧ ਸਮੇਂ ਤੋਂ ਭਿਆਨਕ ਯੁੱਧ ਚੱਲ ਰਿਹਾ ਹੈ ਅਤੇ ਸੀਰੀਆ ਵਿੱਚ ਈਰਾਨੀ ਦੂਤਾਵਾਸ ਉੱਤੇ ਹਮਲੇ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਈਰਾਨ ਅਤੇ ਇਜ਼ਰਾਈਲ ਵੀ ਸਿੱਧੇ ਆਹਮੋ-ਸਾਹਮਣੇ ਹਨ। ਸੋਮਵਾਰ ਸਵੇਰੇ ਈਰਾਨ ਮੀਡੀਆ ਨੇ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਐਤਵਾਰ ਨੂੰ ਅਜ਼ਰਬਾਈਜਾਨ ਦੀ ਸਰਹੱਦ ਤੋਂ ਵਾਪਸ ਪਰਤਦੇ ਸਮੇਂ ਇੱਕ ਹੈਲੀਕਾਪਟਰ ਹਾਦਸੇ ਵਿੱਚ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਰਾਇਸੀ ਅਤੇ ਵਿਦੇਸ਼ ਮੰਤਰੀ ਸਮੇਤ 9 ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਮੌਤ ਹੋ ਗਈ।
ਇਸ ਘਟਨਾ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਈਰਾਨ ‘ਚ ਸੋਗ ਦਾ ਐਲਾਨ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਹੈ ਅਤੇ ਈਰਾਨੀ ਏਜੰਸੀਆਂ ਹਾਦਸੇ ਦੇ ਕਾਰਨਾਂ ਦੀ ਜਾਂਚ ‘ਚ ਰੁੱਝੀਆਂ ਹੋਈਆਂ ਹਨ। ਈਰਾਨ ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ ਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਔਰਤਾਂ ਦੇ ਅਧਿਕਾਰਾਂ ਨੂੰ ਲੈ ਕੇ ਪੱਛਮੀ ਪਾਬੰਦੀਆਂ ਅਤੇ ਵਿਰੋਧ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨਾਂ ਦਾ ਸਾਹਮਣਾ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਹੁਣ ਈਰਾਨ ਦੇ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਦਾ ਅਹੁਦਾ ਖਾਲੀ ਹੋਣ ਨਾਲ ਈਰਾਨ ਦੀ ਨਿੱਜੀ ਅਤੇ ਬਾਹਰੀ ਰਾਜਨੀਤੀ ਲਈ ਸੰਕਟ ਪੈਦਾ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਭਾਵੇਂ ਰਾਏਸੀ ਦੀ ਥਾਂ ਉਪ ਪ੍ਰਧਾਨ ਅਗਲੀਆਂ ਚੋਣਾਂ ਤੱਕ ਇਹ ਅਹੁਦਾ ਸੰਭਾਲਣਗੇ ਪਰ ਰਾਏਸੀ ਦਾ ਕੱਦ ਬਹੁਤ ਵੱਡਾ ਸੀ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਅਗਲੇ ਸੁਪਰੀਮ ਲੀਡਰ ਵਜੋਂ ਦੇਖਿਆ ਗਿਆ।
ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਰਾਇਸੀ ਗਾਜ਼ਾ ਯੁੱਧ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਤੋਂ ਹੀ ਇਜ਼ਰਾਈਲ ਦਾ ਵਿਰੋਧ ਕਰ ਰਹੇ ਸਨ। ਈਰਾਨ ਨੇ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਮੰਚਾਂ ‘ਤੇ ਇਜ਼ਰਾਈਲ ਨੂੰ ਘੇਰਨ ਲਈ ਫਲਸਤੀਨ ਦਾ ਹਰ ਤਰ੍ਹਾਂ ਨਾਲ ਸਮਰਥਨ ਕੀਤਾ ਹੈ। ਫਿਲਹਾਲ ਇਸਰਾਈਲੀ ਫੌਜ ਗਾਜ਼ਾ ਦੇ ਆਖਰੀ ਸ਼ਹਿਰ ਰਫਾਹ ਤੱਕ ਪਹੁੰਚ ਗਈ ਹੈ। ਅਜਿਹੇ ਸਮੇਂ ਵਿੱਚ ਈਰਾਨ ਦੇ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਦੀ ਮੌਤ ਫਲਸਤੀਨ ਲਈ ਇੱਕ ਝਟਕਾ ਸਾਬਤ ਹੋ ਸਕਦੀ ਹੈ, ਈਰਾਨ ਦੇ ਕਾਨੂੰਨ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਦੀ ਮੌਤ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਉਪ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਮੁਹੰਮਦ ਮੋਖਬਰ ਦੇਜਫੁੱਲੀ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਦੇ ਅਹੁਦੇ ਦਾ ਚਾਰਜ ਸੰਭਾਲਣਗੇ। ਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ 50 ਦਿਨਾਂ ਦੇ ਅੰਦਰ ਚੋਣਾਂ ਹੋਣੀਆਂ ਹਨ। ਹੁਣ ਈਰਾਨ ਚੋਣਾਂ ਕਰਵਾਉਣ, ਹਾਦਸੇ ਦੀ ਜਾਂਚ ਅਤੇ ਹੋਰ ਨਿੱਜੀ ਮੁੱਦਿਆਂ ‘ਤੇ ਰੁੱਝਿਆ ਰਹੇਗਾ। ਜਿਸ ਦਾ ਅਸਰ ਇਜ਼ਰਾਈਲ ਵਿਰੁੱਧ ਲੜ ਰਹੇ ਸਮੂਹਾਂ ਨੂੰ ਈਰਾਨੀ ਸਮਰਥਨ ‘ਤੇ ਪੈ ਸਕਦਾ ਹੈ।
ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਈਰਾਨ ਆਪਣੇ ਪ੍ਰੌਕਸੀਜ਼ ਰਾਹੀਂ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਭਾਈਚਾਰੇ ਅਤੇ ਆਪਣੇ ਦੁਸ਼ਮਣਾਂ ਨੂੰ ਚੁਣੌਤੀ ਦਿੰਦਾ ਹੈ। ਈਰਾਨ ਫਲਸਤੀਨੀ ਸੰਗਠਨ ਹਮਾਸ ਨੂੰ ਹਰ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦਾ ਸਹਿਯੋਗ ਦਿੰਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਇਜ਼ਰਾਈਲ ਨੂੰ ਧਮਕੀ ਦੇਣ ਵਾਲੇ ਲੇਬਨਾਨੀ ਸੰਗਠਨ ਹਿਜ਼ਬੁੱਲਾ ਵਿੱਚ ਵੀ ਇਰਾਨ ਦਾ ਹੱਥ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਦੂਜੇ ਪਾਸੇ ਸਾਊਦੀ ਅਰਬ ਦੀ ਚੁਣੌਤੀ ਨੂੰ ਦੂਰ ਕਰਨ ਲਈ ਈਰਾਨ ਨੇ ਯਮਨ ‘ਚ ਹਾਉਤੀ ਬਾਗੀਆਂ ਦਾ ਸਮਰਥਨ ਕੀਤਾ ਹੈ। ਇਹ ਹਾਉਤੀ ਬਾਗੀ ਨਾ ਸਿਰਫ਼ ਸਾਊਦੀ ਲਈ ਤਣਾਅ ਪੈਦਾ ਕਰਦੇ ਹਨ, ਸਗੋਂ ਇਜ਼ਰਾਈਲ-ਹਮਾਸ ਯੁੱਧ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਲਾਲ ਸਾਗਰ ਵਿਚ ਪੱਛਮੀ ਦੇਸ਼ਾਂ ਲਈ ਵੀ ਹਾਉਤੀ ਸਿਰਦਰਦੀ ਬਣ ਗਏ ਹਨ। ਇਹ ਸੰਗਠਨ ਲਾਲ ਸਾਗਰ ‘ਚੋਂ ਲੰਘਣ ਵਾਲੇ ਜਹਾਜ਼ਾਂ ‘ਤੇ ਮਿਜ਼ਾਈਲਾਂ ਦਾਗਦਾ ਹੈ, ਜਿਸ ਕਾਰਨ ਪਿਛਲੇ ਕੁਝ ਸਮੇਂ ‘ਚ ਦੁਨੀਆ ਭਰ ਦੀ ਸਪਲਾਈ ਚੇਨ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਹੋਈ ਹੈ।
