ਅਹਿਮਦਾਬਾਦ: 12 ਜੂਨ ਨੂੰ ਅਹਿਮਦਾਬਾਦ ਵਿੱਚ ਏਅਰ ਇੰਡੀਆ ਦਾ ਜਹਾਜ਼ AI171 ਹਾਦਸਾਗ੍ਰਸਤ ਹੋ ਗਿਆ ਸੀ। ਅਮਰੀਕੀ ਵਕੀਲ ਮਾਈਕ ਐਂਡਰਿਊਜ਼ 65 ਤੋਂ ਵੱਧ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਪਰਿਵਾਰਾਂ ਦਾ ਮੁਕੱਦਮਾ ਲੜ ਰਹੇ ਹਨ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਚੱਲ ਰਹੇ ਮੁਕੱਦਮੇ ਦੀਆਂ ਜਟਿਲਤਾਵਾਂ ਨੂੰ ਉਜਾਗਰ ਕਰਦਿਆਂ ਕਿਹਾ, “ਸ਼ੁਰੂਆਤੀ ਚੁਣੌਤੀਆਂ ਵਿੱਚ ਇਹ ਪਤਾ ਲਗਾਉਣਾ ਸ਼ਾਮਲ ਹੈ ਕਿ ਅਸਲ ਵਿੱਚ ਕੀ ਹੋਇਆ ਸੀ, ਜਿਵੇਂ ਕੋਈ ਪਹੇਲੀ ਸੁਲਝਾਉਣੀ ਹੋਵੇ।”
ਐਂਡਰਿਊਜ਼ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡੀ ਚੁਣੌਤੀ ਹਾਦਸੇ ਦੇ ਕਾਰਨਾਂ ਦਾ ਪਤਾ ਲਗਾਉਣਾ ਅਤੇ ਇਹ ਜਾਣਨਾ ਹੈ ਕਿ ਕੀ ਕੋਈ ਅਜਿਹੀ ਗਲਤੀ ਸੀ ਜਿਸ ਨੇ ਇਸ ਤਰਾਸਦੀ ਨੂੰ ਜਨਮ ਦਿੱਤਾ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਅਨੁਸਾਰ, ‘ਮੁਕੱਦਮੇ ਵਿੱਚ ਹਮੇਸ਼ਾ ਚੁਣੌਤੀਆਂ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ। ਸਾਨੂੰ ਨਾ ਸਿਰਫ਼ ਇਹ ਪਤਾ ਕਰਨਾ ਹੈ ਕਿ ਕੀ ਹੋਇਆ, ਸਗੋਂ ਇਹ ਵੀ ਜਾਣਨਾ ਹੈ ਕਿ ਕੀ ਕੋਈ ਦੋਸ਼ੀ ਸੀ ਜਿਸ ਕਾਰਨ ਇਹ ਵਾਪਰਿਆ।’
ਜਾਂਚ ਦਾ ਫੋਕਸ
ਐਂਡਰਿਊਜ਼ ਨੇ ਅੱਗੇ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਜਾਂਚ ਵਿੱਚ ਜਹਾਜ਼ ਦੇ ਡਿਜ਼ਾਈਨ, ਨਿਰਮਾਣ ਜਾਂ ਰੱਖ-ਰਖਾਅ ਵਿੱਚ ਕਿਸੇ ਸਮੱਸਿਆ ਦੀ ਪੜਤਾਲ ਕੀਤੀ ਜਾਵੇਗੀ। ਕਈ ਵਾਰ ਸਮੱਸਿਆ ਇੱਕ ਤੋਂ ਵੱਧ ਕਾਰਨਾਂ ਕਰਕੇ ਵੀ ਹੋ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਕਿਹਾ, “ਸਾਨੂੰ ਇਹ ਪਤਾ ਕਰਨਾ ਹੈ ਕਿ ਕੀ ਸਮੱਸਿਆ ਡਿਜ਼ਾਈਨ, ਨਿਰਮਾਣ ਜਾਂ ਰੱਖ-ਰਖਾਅ ਦੀ ਗਲਤੀ ਕਾਰਨ ਹੋਈ। ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਵਿੱਚ ਅਸੀਂ ਸੁਰਾਗਾਂ ਨੂੰ ਜੋੜਦੇ ਹਾਂ, ਜਿਵੇਂ ਕੋਈ ਪਹੇਲੀ ਸੁਲਝਾਉਣੀ ਹੋਵੇ, ਤਾਂ ਜੋ ਪੂਰੀ ਘਟਨਾ ਸਮਝ ਆ ਸਕੇ।”
ਮੁਕੱਦਮੇ ਦੀਆਂ ਪੇਚੀਦਗੀਆਂ
ਐਂਡਰਿਊਜ਼ ਨੇ ਕਿਹਾ, “ਕੀ ਕੋਈ ਖਰਾਬੀ ਨੇ ਜਹਾਜ਼ ਨੂੰ ਉਸ ਦੇ ਅਸਲ ਮਕਸਦ ਲਈ ਅਯੋਗ ਬਣਾ ਦਿੱਤਾ? ਕੀ ਇਹ ਪਹਿਲਾਂ ਤੋਂ ਅਨੁਮਾਨ ਲਗਾਇਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਸੀ? ਕੀ ਜਹਾਜ਼ ਦਾ ਗਲਤ ਇਸਤੇਮਾਲ ਹੋਇਆ ਜਾਂ ਇਹ ਆਮ ਵਰਤੋਂ ਵਿੱਚ ਹੀ ਫੇਲ ਹੋ ਗਿਆ?” ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ, ਜਹਾਜ਼ ਦੀਆਂ ਜਟਿਲ ਇਲੈਕਟ੍ਰਿਕ ਅਤੇ ਕੰਪਿਊਟਰ ਪ੍ਰਣਾਲੀਆਂ ਦੀ ਵੀ ਜਾਂਚ ਹੋਵੇਗੀ, ਤਾਂ ਜੋ ਪਤਾ ਲੱਗ ਸਕੇ ਕਿ ਕਿਸੇ ਗਲਤ ਜਾਂ ਬੇਕਾਬੂ ਸਿਗਨਲ ਨੇ ਦੁਰਘਟਨਾ ਵਿੱਚ ਯੋਗਦਾਨ ਦਿੱਤਾ ਸੀ।
ਉਡਾਣ ਦੌਰਾਨ ਕੀ ਵਾਪਰਿਆ?
ਐਂਡਰਿਊਜ਼ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਸਵਾਲ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਕੀ ਜਹਾਜ਼ ਦੇ ਉਡਾਣ ਭਰਨ ਦਾ ਅਨੁਮਾਨ ਲਗਾਇਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਸੀ। “ਸਾਨੂੰ ਸਮਝਣਾ ਹੋਵੇਗਾ ਕਿ ਉਡਾਣ ਦੌਰਾਨ ਪਰਦੇ ਪਿੱਛੇ ਕੀ ਵਾਪਰਿਆ। ਕੀ ਪਾਇਲਟਾਂ ਨੇ ਕੋਈ ਹੁਕਮ ਦਿੱਤਾ ਸੀ, ਜਾਂ ਕੰਪਿਊਟਰ ਨੇ ਬਿਨਾਂ ਹੁਕਮ ਦੇ ਗਲਤ ਸਿਗਨਲ ਭੇਜਿਆ, ਜਿਸ ਕਾਰਨ ਇਹ ਦੁਰਘਟਨਾ ਵਾਪਰੀ?”
ਐਂਡਰਿਊਜ਼ ਨੇ ਵਿਕਲਪਕ ਡਿਜ਼ਾਈਨਾਂ ਦੇ ਵਿਸ਼ਲੇਸ਼ਣ ਦੇ ਮਹੱਤਵ ‘ਤੇ ਵੀ ਜ਼ੋਰ ਦਿੱਤਾ, ਜੋ ਦੁਰਘਟਨਾ ਨੂੰ ਰੋਕ ਸਕਦੇ ਸਨ ਜਾਂ ਨੁਕਸਾਨ ਨੂੰ ਘਟਾ ਸਕਦੇ ਸਨ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਕਿਹਾ, “ਜਦੋਂ ਅਸੀਂ ਇਹ ਫੈਸਲਾ ਕਰ ਲੈਂਦੇ ਹਾਂ, ਤਾਂ ਅਸੀਂ ਵਿਕਲਪਕ ਡਿਜ਼ਾਈਨਾਂ ‘ਤੇ ਵਿਚਾਰ ਕਰਦੇ ਹਾਂ। ਕੀ ਅਜਿਹੇ ਡਿਜ਼ਾਈਨ ਸਨ, ਜੋ ਹਾਦਸੇ ਨੂੰ ਰੋਕ ਸਕਦੇ ਸਨ, ਨੁਕਸਾਨ ਨੂੰ ਘਟਾ ਸਕਦੇ ਸਨ ਜਾਂ ਇਸ ਦੀ ਸੰਭਾਵਨਾ ਨੂੰ ਘਟਾ ਸਕਦੇ ਸਨ?”
ਜ਼ਿਕਰਯੋਗ ਹੈ ਕਿ ਏਅਰ ਇੰਡੀਆ ਦਾ ਬੋਇੰਗ 787-8 ਵਿਮਾਨ ਨੰਬਰ AI171, 12 ਜੂਨ ਨੂੰ ਅਹਿਮਦਾਬਾਦ ਦੇ ਸਰਦਾਰ ਵੱਲਭਭਾਈ ਪਟੇਲ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਹਵਾਈ ਅੱਡੇ ਤੋਂ ਉਡਾਣ ਭਰਨ ਤੋਂ ਥੋੜ੍ਹੀ ਦੇਰ ਬਾਅਦ ਦੁਰਘਟਨਾਗ੍ਰਸਤ ਹੋ ਗਿਆ ਸੀ। ਇਸ ਹਾਦਸੇ ਵਿੱਚ 229 ਯਾਤਰੀਆਂ, 12 ਚਾਲਕ ਦਲ ਦੇ ਮੈਂਬਰਾਂ ਅਤੇ ਜ਼ਮੀਨ ‘ਤੇ ਮੌਜੂਦ 19 ਲੋਕਾਂ ਸਮੇਤ 260 ਵਿਅਕਤੀਆਂ ਦੀ ਮੌਤ ਹੋ ਗਈ ਸੀ।
