ਅਹਿਮਦਾਬਾਦ ’ਚ ਏਅਰ ਇੰਡੀਆ ਦਾ ਜਹਾਜ਼ AI-171 12 ਜੂਨ 2025 ਨੂੰ ਹਾਦਸੇ ਦਾ ਸ਼ਿਕਾਰ ਹੋ ਗਿਆ ਸੀ, ਜਿਸ ’ਚ 242 ਯਾਤਰੀਆਂ ਅਤੇ ਚਾਲਕ ਦਲ ਦੇ ਮੈਂਬਰਾਂ ’ਚੋਂ 241 ਦੀ ਮੌਤ ਹੋ ਗਈ। ਇਸ ਦਰਦਨਾਕ ਹਾਦਸੇ ਦੀ ਜਾਂਚ ਜਾਰੀ ਹੈ ਅਤੇ ਜਲਦੀ ਹੀ ਇੱਕ ਸ਼ੁਰੂਆਤੀ ਰਿਪੋਰਟ ਸਾਹਮਣੇ ਆਉਣ ਦੀ ਉਮੀਦ ਹੈ, ਜਿਸ ’ਚ ਕੁਝ ਹੈਰਾਨੀਜਨਕ ਖੁਲਾਸੇ ਹੋ ਸਕਦੇ ਹਨ।
ਜਾਣਕਾਰੀ ਅਨੁਸਾਰ, ਜਹਾਜ਼ ਨੇ ਟੇਕ-ਆਫ ਦੇ ਸਿਰਫ਼ 30 ਸਕਿੰਟਾਂ ਬਾਅਦ ਉਚਾਈ ਗੁਆ ਦਿੱਤੀ ਅਤੇ ਅਹਿਮਦਾਬਾਦ ਦੇ ਮੇਘਾਨੀ ਨਗਰ ਇਲਾਕੇ ’ਚ ਬੀ.ਜੇ. ਮੈਡੀਕਲ ਕਾਲਜ ਦੇ ਹੋਸਟਲ ’ਚ ਜਾ ਡਿੱਗਿਆ। ਵਿਮਾਨ ’ਚ ਮੌਜੂਦ 100 ਟਨ ਫਿਊਲ ਕਾਰਨ ਜ਼ੋਰਦਾਰ ਧਮਾਕਾ ਹੋਇਆ ਅਤੇ ਅੱਗ ਲੱਗ ਗਈ, ਜਿਸ ਨੇ ਹਾਦਸੇ ਨੂੰ ਹੋਰ ਵੀ ਭਿਆਨਕ ਬਣਾ ਦਿੱਤਾ।
ਸੋਸ਼ਲ ਮੀਡੀਆ ’ਤੇ ਵਾਇਰਲ ਵੀਡੀਓ
ਹਾਦਸੇ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਦਾ ਇੱਕ ਵੀਡੀਓ ਸੋਸ਼ਲ ਮੀਡੀਆ ’ਤੇ ਵਾਇਰਲ ਹੋਇਆ, ਜਿਸ ’ਚ ਜਹਾਜ਼ ਨੂੰ ਸਧਾਰਨ ਢੰਗ ਨਾਲ ਉਡਾਨ ਭਰਦੇ ਦੇਖਿਆ ਗਿਆ, ਪਰ ਚੰਦ ਸਕਿੰਟਾਂ ’ਚ ਹੀ ਇਹ ਉਚਾਈ ਗੁਆਉਣ ਲੱਗਿਆ। ਵੀਡੀਓ ’ਚ ਵਿਮਾਨ ਦੇ ਦੋਵੇਂ ਜੀ.ਈ. ਜਨਰਲ ਇਲੈਕਟ੍ਰਿਕ ਇੰਜਣ ਅਚਾਨਕ ਬੰਦ ਹੁੰਦੇ ਨਜ਼ਰ ਆਏ। ਏਅਰੋਸਪੇਸ ਮਾਹਿਰ ਅਤੇ ਸਾਬਕਾ ਫਾਈਟਰ ਪਾਇਲਟ ਬਿਓਰਨ ਫੇਰਮ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਦੋਵੇਂ ਇੰਜਣਾਂ ਦਾ ਇੱਕੋ ਸਮੇਂ ਫੇਲ ਹੋਣਾ ਬਹੁਤ ਹੀ ਅਸਧਾਰਨ ਹੈ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਇਹ ਵੀ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਵੀਡੀਓ ’ਚ ਕੋਈ ਧੂੰਆਂ ਨਹੀਂ ਦਿਖਾਈ ਦਿੱਤਾ, ਜਿਸ ਕਾਰਨ ਬਰਡ ਸਟ੍ਰਾਈਕ ਦੀ ਸੰਭਾਵਨਾ ਵੀ ਘੱਟ ਜਾਪਦੀ ਹੈ।
ਜਾਂਚ ਦਾ ਫੋਕਸ: ਫਿਊਲ ਕੰਟਰੋਲ ਸਵਿੱਚ
ਜਾਂਚਕਰਤਾਵਾਂ ਨੂੰ ਸੰਕੇਤ ਮਿਲੇ ਹਨ ਕਿ ਕਾਕਪਿਟ ’ਚ ਮੌਜੂਦ ਫਿਊਲ ਕੰਟਰੋਲ ਸਵਿੱਚ ’ਚ ਕੁਝ ਗੜਬੜੀ ਹੋ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਇਹ ਸਵਿੱਚ ਪਾਇਲਟ ਵੱਲੋਂ ਇੰਜਣ ਨੂੰ ਫਿਊਲ ਸਪਲਾਈ ਕਰਨ ਜਾਂ ਬੰਦ ਕਰਨ ਲਈ ਵਰਤੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਸੂਤਰਾਂ ਮੁਤਾਬਕ, ਇਹ ਸਵਿੱਚ ਉਡਾਨ ਦੌਰਾਨ ‘ਕਟਆਫ’ ਸਥਿਤੀ ’ਚ ਚਲੇ ਗਏ ਸਨ, ਜਿਸ ਕਾਰਨ ਦੋਵੇਂ ਇੰਜਣ ਸਕਿੰਟਾਂ ’ਚ ਬੰਦ ਹੋ ਗਏ। ਅਜੇ ਇਹ ਸਪੱਸ਼ਟ ਨਹੀਂ ਹੈ ਕਿ ਸਵਿੱਚ ਗਲਤੀ ਨਾਲ ਜਾਂ ਜਾਣਬੁੱਝ ਕੇ ਬੰਦ ਕੀਤੇ ਗਏ। ਫਲਾਈਟ ਸੇਫਟੀ ਮਾਹਿਰ ਜੌਨ ਕਾਕਸ ਨੇ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਜੇਕਰ ਦੋਵੇਂ ਫਿਊਲ ਸਵਿੱਚ ਇੱਕੋ ਸਮੇਂ ‘ਕਟਆਫ’ ’ਤੇ ਚਲੇ ਜਾਣ, ਤਾਂ ਜਹਾਜ਼ ਦੀ ਸਾਰੀ ਊਰਜਾ ਖਤਮ ਹੋ ਸਕਦੀ ਹੈ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਇੰਜਣ ਤੁਰੰਤ ਬੰਦ ਹੋ ਜਾਂਦੇ ਹਨ।
ਰੈਮ ਏਅਰ ਟਰਬਾਈਨ (RAT) ਦੀ ਸਰਗਰਮੀ
ਜਾਂਚ ’ਚ ਇਹ ਵੀ ਸਾਹਮਣੇ ਆਇਆ ਹੈ ਕਿ ਜਹਾਜ਼ ਦਾ ਰੈਮ ਏਅਰ ਟਰਬਾਈਨ (RAT), ਜੋ ਐਮਰਜੈਂਸੀ ’ਚ ਬਿਜਲੀ ਅਤੇ ਹਾਈਡ੍ਰੌਲਿਕ ਪਾਵਰ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਦਾ ਹੈ, ਸਰਗਰਮ ਹੋ ਗਿਆ ਸੀ। ਇਹ ਇਸ ਗੱਲ ਦਾ ਸੰਕੇਤ ਹੈ ਕਿ ਦੋਵੇਂ ਇੰਜਣ ਜਾਂ ਤਾਂ ਬੰਦ ਹੋ ਗਏ ਸਨ ਜਾਂ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਬਿਜਲੀ/ਹਾਈਡ੍ਰੌਲਿਕ ਸਿਸਟਮ ਫੇਲ ਹੋ ਗਿਆ ਸੀ। ਇੰਨੀ ਘੱਟ ਉਚਾਈ (672 ਫੁੱਟ) ’ਤੇ RAT ਦੇ ਸਰਗਰਮ ਹੋਣ ਦੇ ਬਾਵਜੂਦ ਇੰਜਣਾਂ ਨੂੰ ਮੁੜ ਸਟਾਰਟ ਕਰਨਾ ਸੰਭਵ ਨਹੀਂ ਸੀ। ਵੀਡੀਓ ’ਚ ਸੁਣਿਆ ਗਿਆ ਉੱਚੀ ਪਿੱਚ ਵਾਲਾ ਸਾਊਂਡ ਅਤੇ ਵਿਮਾਨ ਦੇ ਹੇਠਲੇ ਹਿੱਸੇ ’ਚ ਦਿਖਿਆ ਛੋਟਾ ਟਰਬਾਈਨ RAT ਦੀ ਸਰਗਰਮੀ ਦੀ ਪੁਸ਼ਟੀ ਕਰਦਾ ਹੈ।
ਤਕਨੀਕੀ ਖਰਾਬੀ ਜਾਂ ਹੋਰ ਕਾਰਨ?
ਬੋਇੰਗ ਅਤੇ ਜੀ.ਈ. ਏਅਰੋਸਪੇਸ ਨੇ ਹਾਲੇ ਇਸ ਮਾਮਲੇ ’ਤੇ ਕੋਈ ਅਧਿਕਾਰਤ ਬਿਆਨ ਨਹੀਂ ਦਿੱਤਾ। ਪਰ ਮਾਹਿਰਾਂ ਦਾ ਮੰਨਣਾ ਹੈ ਕਿ ਜੇਕਰ ਕੋਈ ਡਿਜ਼ਾਈਨ ਜਾਂ ਤਕਨੀਕੀ ਖਰਾਬੀ ਹੁੰਦੀ, ਤਾਂ ਅਮਰੀਕੀ ਏਵੀਏਸ਼ਨ ਅਥਾਰਟੀ (FAA) ਜਾਂ ਕੰਪਨੀਆਂ ਵੱਲੋਂ ਤੁਰੰਤ ਅਲਰਟ ਜਾਰੀ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ। ਜਾਂਚ ’ਚ ਫਿਊਲ ਸਿਸਟਮ ’ਚ ਪਾਣੀ ਜਾਂ ਹੋਰ ਗੰਦਗੀ ਦੀ ਸੰਭਾਵਨਾ ਵੀ ਖਾਰਜ ਨਹੀਂ ਕੀਤੀ ਗਈ, ਜੋ ਇੰਜਣ ਫੇਲ ਹੋਣ ਦਾ ਇੱਕ ਕਾਰਨ ਹੋ ਸਕਦੀ ਹੈ।
