ਮਨੁੱਖ ਸਦੀਆਂ ਤੋਂ ਇਸ ਸਵਾਲ ਦਾ ਜਵਾਬ ਲੱਭਦਾ ਆ ਰਿਹਾ ਹੈ ਕਿ, ਕੀ ਅਸੀਂ ਇਸ ਬ੍ਰਹਿਮੰਡ ਵਿੱਚ ਇਕੱਲੇ ਹਾਂ? ਹੁਣ ਇਸ ਭੇਤ ਤੋਂ ਪਰਦਾ ਉੱਠਦਾ ਜਾਪ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਵਿਗਿਆਨੀਆਂ ਨੂੰ ਧਰਤੀ ਤੋਂ 700 ਟ੍ਰਿਲੀਅਨ ਮੀਲ ਦੂਰ ਸਥਿਤ K2-18b ਨਾਮਕ ਗ੍ਰਹਿ ਤੋਂ ਸੰਕੇਤ ਮਿਲੇ ਹਨ, ਜੋ ਜੀਵਨ ਦੀ ਸੰਭਾਵਨਾ ਵੱਲ ਇਸ਼ਾਰਾ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਇਹ ਗ੍ਰਹਿ ਧਰਤੀ ਤੋਂ ਢਾਈ ਗੁਣਾ ਵੱਡਾ ਹੈ ਅਤੇ ਇਸਦੇ ਵਾਯੂਮੰਡਲ ਦੀ ਜਾਂਚ ਕੈਂਬਰਿਜ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਦੇ ਵਿਗਿਆਨੀਆਂ ਦੀ ਇੱਕ ਟੀਮ ਦੁਆਰਾ ਕੀਤੀ ਜਾ ਰਹੀ ਹੈ।
K2-18b ਦੇ ਵਾਯੂਮੰਡਲ ਵਿੱਚ, ਵਿਗਿਆਨੀਆਂ ਨੇ ਡਾਈਮੇਥਾਈਲ ਸਲਫਾਈਡ (DMS) ਅਤੇ ਡਾਈਮੇਥਾਈਲ ਡਾਈਸਲਫਾਈਡ (DMDS) ਵਰਗੇ ਰਸਾਇਣ ਲੱਭੇ ਹਨ, ਜੋ ਕਿ ਧਰਤੀ ਉੱਤੇ ਆਮ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਸਿਰਫ ਜੀਵਤ ਜੀਵਾਂ, ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਫਾਈਟੋਪਲੈਂਕਟਨ ਅਤੇ ਬੈਕਟੀਰੀਆ ਦੁਆਰਾ ਪੈਦਾ ਕੀਤੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਹਾਲਾਂਕਿ ਇਨ੍ਹਾਂ ਸੰਕੇਤਾਂ ਨੂੰ ਅਜੇ ਅੰਤਿਮ ਸਬੂਤ ਨਹੀਂ ਮੰਨਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ, ਪਰ ਮੁੱਖ ਖੋਜਕਰਤਾ ਪ੍ਰੋਫੈਸਰ ਨਿੱਕੂ ਮਧੂਸੂਦਨ ਦਾ ਮੰਨਣਾ ਹੈ ਕਿ ਅਗਲੇ ਇੱਕ ਜਾਂ ਦੋ ਸਾਲਾਂ ਵਿੱਚ ਇਹ ਸਾਬਤ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ ਕਿ K2-18b ‘ਤੇ ਜੀਵਨ ਦੀ ਮੌਜੂਦਗੀ ਸੰਭਵ ਹੈ।
ਸਮੁੰਦਰ ਦੀ ਮੌਜੂਦਗੀ ਦਾ ਸੰਕੇਤ
ਇਸ ਗ੍ਰਹਿ ਦੇ ਵਾਯੂਮੰਡਲ ਵਿੱਚ ਅਮੋਨੀਆ ਦੀ ਅਣਹੋਂਦ ਨੇ ਵੀ ਵਿਗਿਆਨੀਆਂ ਦਾ ਧਿਆਨ ਆਪਣੇ ਵੱਲ ਖਿੱਚਿਆ ਹੈ। ਵਿਗਿਆਨੀਆਂ ਦਾ ਮੰਨਣਾ ਹੈ ਕਿ K2-18b ‘ਤੇ ਇੱਕ ਵਿਸ਼ਾਲ ਸਮੁੰਦਰ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ, ਜੋ ਅਮੋਨੀਆ ਨੂੰ ਸੋਖ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਅਮੋਨੀਆ ਦੀ ਮੌਜੂਦਗੀ ਆਮ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਜੀਵਨ ਲਈ ਇੱਕ ਮੁੱਖ ਸੰਕੇਤ ਹੁੰਦੀ ਹੈ, ਇਸ ਲਈ ਇਸਦੀ ਗੈਰਹਾਜ਼ਰੀ ਇਸ ਸੰਭਾਵਨਾ ਨੂੰ ਵਧਾਉਂਦੀ ਹੈ ਕਿ ਗ੍ਰਹਿ ‘ਤੇ ਜੀਵਨ-ਸਹਾਇਕ ਬਣਤਰ ਹੋ ਸਕਦੀ ਹੈ, ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਸਮੁੰਦਰ। ਹਾਲਾਂਕਿ, ਇਹ ਵੀ ਸੰਭਵ ਹੈ ਕਿ ਸਤ੍ਹਾ ਦੇ ਹੇਠਾਂ ਲਾਵੇ ਦਾ ਸਮੁੰਦਰ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ, ਜੋ ਜੀਵਨ ਵਿਰੋਧੀ ਹੋਵੇਗਾ।
ਵਧੇਰੇ ਸਹੀ ਜਾਣਕਾਰੀ ਇਕੱਠੀ ਕਰਨ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼
ਵਿਗਿਆਨੀਆਂ ਨੂੰ ਹੁਣ ਤੱਕ K2-18b ਦੇ ਵਾਯੂਮੰਡਲ ਤੋਂ ‘ਥ੍ਰੀ-ਸਿਗਮਾ’ ਪੱਧਰ ਦੀ ਪੁਸ਼ਟੀ ਮਿਲੀ ਹੈ। ‘ਸਿਗਮਾ’ ਵਿਗਿਆਨਕ ਸ਼ੁੱਧਤਾ ਨੂੰ ਮਾਪਣ ਦਾ ਮਿਆਰ ਹੈ। ਆਮ ਤੌਰ ‘ਤੇ, ਕਿਸੇ ਖੋਜ ਨੂੰ ਮਜ਼ਬੂਤ ਕਹਿਣ ਲਈ ‘ਪੰਜ-ਸਿਗਮਾ’ ਦੀ ਲੋੜ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਹਾਲਾਂਕਿ ਥ੍ਰੀ-ਸਿਗਮਾ ਪੱਧਰ ‘ਤੇ ਮਿਲੇ ਸਿਗਨਲ ਇਸ ਦਿਸ਼ਾ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਵੱਡਾ ਕਦਮ ਹਨ, ਪਰ ਵਿਗਿਆਨਕ ਭਾਈਚਾਰੇ ਨੂੰ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਭਰੋਸਾ ਦਿਵਾਉਣ ਲਈ ਅਜੇ ਵੀ ਹੋਰ ਸ਼ੁੱਧਤਾ ਦੀ ਲੋੜ ਹੈ।
ਪ੍ਰੋਫੈਸਰ ਨਿੱਕੂ ਮਧੂਸੂਦਨ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਹੈ ਕਿ ਜੇਕਰ K2-18b ‘ਤੇ ਜੀਵਨ ਮਿਲਦਾ ਹੈ, ਤਾਂ ਇਹ ਸਿਰਫ਼ ਇੱਕ ਗ੍ਰਹਿ ਦੀ ਕਹਾਣੀ ਨਹੀਂ ਹੋਵੇਗੀ, ਸਗੋਂ ਇਹ ਪੂਰੇ ਬ੍ਰਹਿਮੰਡ ਵਿੱਚ ਜੀਵਨ ਦੀਆਂ ਵਿਸ਼ਾਲ ਸੰਭਾਵਨਾਵਾਂ ਨੂੰ ਪ੍ਰਗਟ ਕਰੇਗੀ। ਇਸ ਖੋਜ ਨੂੰ ਨਾ ਸਿਰਫ਼ ਵਿਗਿਆਨ ਦੇ ਦ੍ਰਿਸ਼ਟੀਕੋਣ ਤੋਂ, ਸਗੋਂ ਮਨੁੱਖਤਾ ਦੇ ਭਵਿੱਖ ਦੀ ਸਮਝ ਲਈ ਵੀ ਇਤਿਹਾਸਕ ਮੰਨਿਆ ਜਾਵੇਗਾ।
