ਬਰਲਿਨ: ਜਰਮਨੀ ‘ਚ ਇੱਕ 93 ਸਾਲਾ ਬਜ਼ੁਰਗ ਬਰੂਨੋ ਡੀ ਨੂੰ 5,232 ਯਹੂਦੀਆਂ ਦੇ ਕਤਲ ‘ਚ ਸ਼ਮੂਲੀਅਤ ਨੂੰ ਲੈ ਕੇ ਅਦਾਲਤ ਨੇ ਦੋਸ਼ੀ ਕਰਾਰ ਦਿੱਤਾ ਹੈ। ਵੀਰਵਾਰ ਨੂੰ ਦੂੱਜੇ ਵਿਸ਼ਵ ਯੁੱਧ ਦੇ 93 ਸਾਲਾ ਫੌਜੀ ਬਰੂਨੋ ਨੂੰ ਹਮਬਰਗ ਦੀ ਅਦਾਲਤ ਨੇ ਨੂੰ ਇਨ੍ਹਾਂ ਕਤਲ ਦੇ ਮਾਮਲਿਆਂ ‘ਚ ਦੋਸ਼ੀ ਕਰਾਰ ਦਿੱਤਾ।
ਦੂਜੇ ਵਿਸ਼ਵ ਯੁੱਧ ਵਿੱਚ ਤਾਨਾਸ਼ਾਹ ਹਿਟਲਰ ਦੀ ਲੀਡਰਸ਼ਿਪ ਵਿੱਚ ਨਾਜ਼ੀ ਫੌਜ ਨੇ ਆਪਣਾ ਜੋ ਰੂਪ ਵਿਖਾਇਆ ਉਹ ਸਭ ਕੁਝ ਇਤਿਹਾਸ ਦੇ ਪੰਨਿਆ ਵਿੱਚ ਦਰਜ ਹੈ। ਨਾਜ਼ੀਆਂ ਵਲੋਂ ਕੈਦੀਆਂ ਲਈ ਬਣਾਏ ਗਏ ਕੈਂਪ ਅੱਜ ਵੀ ਰੌਂਗਟੇ ਖੜੇ ਕਰ ਦਿੰਦੇ ਹਨ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਕੈਂਪਾਂ ਦੀਆਂ ਕੰਧਾਂ ‘ਤੇ ਅੱਜ ਵੀ ਉਸ ਪਲ ਦੇ ਦਰਦ ਦੀਆਂ ਕਹਾਣੀਆਂ ਵੇਖੀਆਂ ਜਾ ਸਕਦੀਆਂ ਹਨ। ਇੱਥੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਚੀਕਣ ਦੀਆਂ ਆਵਾਜ਼ਾਂ ਨੂੰ ਅੱਜ ਵੀ ਮਹੂਸਸ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ।
ਹਮਬਰਗ ਕੋਰਟ ਨੇ ਬਰੂਨੋ ਨੂੰ ਜਿਹੜੇ ਕਤਲ ‘ਚ ਸ਼ਮੂਲੀਅਤ ਦਾ ਦੋਸ਼ੀ ਮੰਨਿਆ ਉਨ੍ਹਾਂ ‘ਚੋਂ ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਕਤਲ ਸਿਰ ਦੇ ਪਿਛਲੇ ਪਾਸੇ ਗੋਲੀ ਮਾਰ ਕੇ ਕੀਤੇ ਗਏ ਸਨ।
ਇੱਕ ਮਿਊਜ਼ਿਅਮ ਦੀ ਵੈਬਸਾਈਟ ਦੇ ਹਵਾਲੇ ਤੋਂ ਕਿਹਾ ਗਿਆ ਹੈ ਕਿ ਦੂੱਜੇ ਵਿਸ਼ਵ ਯੁੱਧ ਵਿੱਚ Stutthof ਵਿੱਚ ਕਰੀਬ 65 ਹਜ਼ਾਰ ਲੋਕ ਮਾਰੇ ਗਏ ਸਨ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ‘ਚੋਂ ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਯਹੂਦੀ ਹੀ ਸਨ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਮੌਤ ਸਿਰ ਵਿੱਚ ਗੋਲੀ ਲੱਗਣ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਜ਼ਹਿਰੀਲੀ ਗੈਸ ਦੀ ਵਜ੍ਹਾ ਨਾਲ ਦਮ ਘੁੱਟਣ ਕਾਰਨ ਹੋਈ ਸੀ। ਦੂੱਜੇ ਵਿਸ਼ਵ ਯੁੱਧ ਵਿੱਚ ਹਿਟਲਰ ਦੇ ਆਦੇਸ਼ ‘ਤੇ ਬਣੇ ਗੈਸ ਚੈਂਬਰ ਅੱਜ ਵੀ ਜਰਮਨੀ ਵਿੱਚ ਵੇਖੇ ਜਾ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਗੈਸ ਚੈਂਬਰਸ ਨੂੰ ਕੈਦੀਆਂ ਅਤੇ ਖਾਸਤੌਰ ‘ਤੇ ਯਹੂਦੀਆਂ ਨੂੰ ਮਾਰਨ ਲਈ ਬਣਾਏ ਗਏ ਸਨ।
